Biblían - Heilög ritning

Premium Audiobooks

Ritið sem kennt er við Amos er elsta spámannaritið í Gamla testamentinu. Hann var fjárhirðir frá litlu þorpi í Júda en starfaði sem spámaður í Norðurríkinu (Ísrael) um miðja áttundu öld f.Kr. og boðaði fyrst og fremst dóm. Þetta var tími velmegunar og...

Annað Jóhannesarbréf

Annað Jóhannesarbréf

Annað Jóhannesarbréf er stysta rit Biblíunnar og er sendibréf frá öldungi sem talinn hefur verið Jóhannes postuli og guðspjallamaður. Viðtakandinn er nefndur hin útvalda frú og börn hennar (1. vers) og er þar að líkindum átt við einhvern söfnuð....

Daníelsbók endurspeglar ofsóknir gegn Gyðingum er þeir voru kúgaðir og niðurlægðir af heiðnum konungi sem meðal annars vanhelgaði musterið í Jerúsalem og reisti þar „viðurstyggð eyðingarinnar“ (11.31), þ.e. altari Seifs. Daníelsbók er ekki spámannarit...

Dómarabókin er kennd við tímabil dómaranna. Orðið er að því leyti misvísandi að starf dómaranna var ekki fyrst og fremst að dæma í málum manna heldur voru þeir leiðtogar sem kvaddir voru til þegar vá bar að höndum. Þeir voru kappar og bardagamenn sem...

Efesusbréfið er hið fyrsta fjögurra fangelsisbréfa sem Páll skrifaði annaðhvort úr fangelsi sínu í Sesareu (sbr. Post 23.23), og þá um 58 e.Kr., eða í Róm (sbr. Post 28.26) og þá um 60. Hin fangelsisbréfin eru Filippíbréfið, Kólossubréfið og...

Spámaðurinn Esekíel var prestssonur sem hlaut köllun sína til spámanns meðal útlaganna frá Júda árið 593 f.Kr., þ.e. fyrir fall Jerúsalemborgar. Auk þess að flytja boðskap Drottins var Esekíel falið að vera „vörður Ísraels“ og með því gerður ábyrgur...

Esrabók er framhald kroníkubóka og greinir frá heimkomu Gyðinga úr útlegðinni í Babýlon eftir að Kýrus Persakonungur hafði heimilað þeim að snúa heim. Einnig segir bókin frá endurreisn musterisins í Jerúsalem og upphafi fórnarþjónustu í rústum...

Bókin lýsir því hvernig Gyðingastúlkan Ester verður drottning í Persaveldi. Henni tekst með aðstoð fósturföður síns, Mordekaí, að afstýra ofsóknum gegn Gyðingum í löndum Persakonungs sem valdsmaðurinn Haman, erfðafjandi Gyðinga, hyggst stofna til....

Fílemonsbréfið

Fílemonsbréfið er einkabréf frá Páli til Fílemons vegna strokuþrælsins Onesímusar sem tekið hafði kristna trú og verið samverkamaður Páls (sbr. Kól 4.9). Páll biður Fílemon að taka við Onesímusi aftur sem kristnum bróður. Þótt bréfið sé ekki langt,...

Filippíbréfið

Filippíbréfið hefur verið nefnt „bréf gleðinnar“ þótt Páll sé í fangelsi er hann ritar það. Söfnuðurinn í Filippí í Grikklandi var fyrsti söfnuðurinn sem Páll stofnaði í Evrópu (sbr. Post 16.11−16.16) og aðalerindi bréfsins var að þakka söfnuðinum...

Fimmta Mósebók

Alþjóðlegt heiti Fimmtu Mósebókar, Deuteronomium, er dregið af grísku og latnesku heiti bókarinnar og merkir „annað lögmál“. Er þá vísað til 5Mós 17.18 þar sem talað er um „afrit á bók af þessum lögum“ handa konunginum. Ritinu er skipt upp í ræður sem...

Fjórða Mósebók

Alþjóðlegt heiti Fjórðu Mósebókar, Numeri, er sótt í latínu og merkir fjöldi eða tala og vísar til manntalsins sem Móse tók tvisvar meðal Ísraelsmanna, fyrst áður en þeir héldu frá Sínaífjalli og svo í Móabslandi fyrir austan Jórdan, nærri heilli...

Fyrra Korintubréf

Fyrra Korintubréf

Korinta var mikil menningarborg og mátti þar finna trúarstefnur og lífsskoðanir af öllu tagi. Páll hafði stofnað söfnuð þar á árunum 49−52 e.Kr. er hann dvaldist þar í eitt og hálft ár í annarri kristniboðsferð sinni (Post 18.11). Af bréfum hans til...

Fyrra Pétursbréf

Fyrra Pétursbréf

Pétur, postuli Jesú Krists, skrifar þetta bréf til kristinna safnaða í Litlu-Asíu. Hann ritar bréfið með hjálp Silvanusar en Silvanus (líka nefndur Sílas) var samverkamaður Páls (sbr. Post 15.40 og 1Þess 1.1) og kann hann að hafa mótað framsetningu...

Fyrra Tímóteusarbréf

Fyrra Tímóteusarbréf

Tímóteusarbréfin og Títusarbréfið eru gjarnan nefnd Hirðisbréfin. Þau veita athyglisverða innsýn í safnaðarlíf frumkirkjunnar. Tímóteus var samverkamaður Páls og er hans víða getið, bæði í Postulasögunni og bréfum Páls (sbr. t.d. Post 16.1nn og 2Kor...

Fyrra Þessaloníkubréf

Fyrra Þessaloníkubréf

Þessaloníkubréfin eru elstu Pálsbréfin og skrifuð um 50 e.Kr. Þessaloníka var höfuðborg í héraðinu Makedóníu í Norður-Grikklandi og þaðan hafði Páll þurft að flýja frá þeim söfnuði er hann hafði stofnað þar vegna andspyrnu Gyðinga (sbr. Post...

Fyrri konungabók

Fyrri konungabók

Í Fyrri konungabók er haldið áfram frásögninni af konungdæmi Ísraels sem hófst í Samúelsbókum. Hún skiptist í þrjá meginhluta. (1) Upphaf konungdæmis Salómons og andlát Davíðs, föður hans. (2) Stjórnarár Salómons. Þar er áherslan einkum á byggingu...

Fyrri kroníkubók

Fyrri kroníkubók

Þau rit sem nefnd hafa verið Fyrri og Síðari kroníkubók á íslensku bera heitið „Atburðir daganna“ í hebresku ritningunum og eru þar eitt rit. Kroníkubækur eru ekki aðeins eitt samfellt rit að efni og framsetningu heldur bendir allt til þess að Esra-...

Fyrri Samúelsbók

Fyrri Samúelsbók

Í Fyrri Samúelsbók er greint frá þeim breytingum sem urðu á stjórnarháttum í Ísrael þegar konungdæmið tók við af dómara-tímanum. Á þessu breytingaskeiði í sögu þjóðarinnar voru einkum þrír menn í brennidepli: spámaðurinn Samúel, sem var síðastur hinna...

Fyrsta Jóhannesarbréf

Fyrsta Jóhannesarbréf

Fyrsta Jóhannesarbréf er eignað Jóhannesi postula og guðspjallamanni enda minnir það sterklega á Jóhannesarguðspjall. Bréfið er ekki eiginlegt bréf heldur sambland af bréfi, ritgerð og prédikun. Höfundur varar við villukennendum og falsspámönnum sem...

Fyrsta Mósebók

Alþjóðlegt heiti Fyrstu Mósebókar, Genesis, merkir upphaf, sköpun eða tilurð. Í henni er fjallað um sköpun heimsins, uppruna mannkyns og upphaf syndar og þjáningar í heiminum. Sagt er frá frumþjóðum heimsins og hvernig Guð kom til móts við Hebrea....

Galatía var hérað í Litlu-Asíu, í Tyrklandi nútímans, og þar ferðaðist Páll um í annarri kristniboðsferð sinni (Post 16.1nn). Að líkindum skrifaði Páll bréfið meðan hann dvaldist í Efesus um 55 e.Kr. eða um líkt leyti og hann skrifaði Rómverjabréfið...

Rit Habakkuks spámanns er yfirleitt talið ritað í lok sjöundu aldar þegar Babýlonía var orðin stórveldi á nýjan leik. Ofbeldi Babýl-oníumanna hefur fengið mjög á Habakkuk og hann spyr Guð: „Hví horfirðu þá aðgerðalaus á illvirki þeirra?“ (1.13)....

Eftir fyrsta versi ritsins að dæma virðist augljóst að Haggaí hefur starfað á árinu 520 f.Kr. Eftir heimkomu Gyðinga úr babýlonsku útlegðinni 538 f.Kr. leið allnokkur tími áður en hafist var handa við að endurreisa musterið í Jerúsalem. Rit Haggaí er...

Harmljóðin voru löngum eignuð Jeremía. Þau eru lesin í samkunduhúsum Gyðinga á árlegri sorgarhátíð þeirra til minningar um eyðingu Jerúsalem og musterisins 587 f.Kr. Ljóðin lýsa neyð og örvæntingu þeirra sem drógu fram lífið í rústum Jerúsalem eftir...