Health
RFI
សុខភាពជាបញ្ហាចម្បងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ! ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ នៅរៀងរាល់ថ្ងៃពុធ អស់លោកអ្នកនាងនឹងបានស្តាប់ សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ និងបទសម្ភាសន៍របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យឯកទេស ស្តីពីប្រធានបទផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសុខភាព មានជាអាទិ៍ការការពារ ការព្យាបាល។
Location:
France
Genres:
Health & Wellness Podcasts
Networks:
RFI
Description:
សុខភាពជាបញ្ហាចម្បងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ! ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ នៅរៀងរាល់ថ្ងៃពុធ អស់លោកអ្នកនាងនឹងបានស្តាប់ សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ និងបទសម្ភាសន៍របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យឯកទេស ស្តីពីប្រធានបទផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសុខភាព មានជាអាទិ៍ការការពារ ការព្យាបាល។
Language:
Khmer
Episodes
បារាំងរកឃើញថ្នាំជាទីសង្ឃឹមរបស់អ្នកជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល
7/24/2024
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតបារាំងនៅមន្ទីរពេទ្យម៉ុងប៉ឺលីយ៉េ ទើបចេញផ្សាយ នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញ "New England Journal of Medicine" លទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈ នៃការស្រាវជ្រាវរកថ្នាំមកសង្គ្រោះអ្នកជំងឺដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល។ តើជាថ្នាំអ្វី? មានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា? សម្រាប់អ្នកជំងឺក្នុងស្ថានភាពណា?
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ប្រទេសបារាំងរាប់ឃើញមានអ្នកជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលប្រមាណ១៥ម៉ឺននាក់ ពោលគឺរាល់បួននាទីម្តងមានមនុស្សម្នាក់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺដ៏គួរឱ្យខ្លាចនេះ។
គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលជាអ្វី ?
គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដែលហៅកាត់ជាភាសាបារាំងថា AVC ឬStroke ជាភាសាអង់គ្លេស គឺជាអាការៈជំងឺដែលសរសៃឈាមអាទែររបស់ខួរក្បាលគ្មានឈាមហូរទៅដល់ ជួនបណ្តាលមកពីសរសៃឈាមនោះដាច់ហូរចេញឈាម ជួនដោយហេតុតែសរសៃឈាមត្រូវកកស្ទះ។ AVC ឬStroke ដោយការកកស្ទះ ដោយដុំកំណកឈាម ជាករណីដែលគេជួបប្រទះញឹកញាប់ជាងគេ។
នៅពេលសរសៃអាទែរខួរក្បាលស្ទះ លែងមានហើយចរន្តឈាមហូរទៅកាន់បណ្តាញសរសៃតូចៗទាំងឡាយរបស់ខួរក្បាល និងលែងមានឈាមសម្រាប់ចិញ្ចឹមសរសៃឈាមខួរក្បាល។ ប្រព័ន្ធប្រសាទត្រូវរងទុក្ខ ហើយបើគ្មានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលាទេ នោះកោសិការនៃប្រព័ន្ធប្រសាទខួរក្បាលផ្នែកដែលគ្មានឈាមទៅដល់ ត្រូវចុះខ្សោយខ្សោះហើយស្វិតងាប់តែម្តង។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេនិយាយអំពីពេលវេលាសង្គ្រោះអ្នកជំងឺមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល ដោយគិតជានាទី។ ពីមួយនាទីទៅមួយនាទីជំងឺធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ពាក្យស្លោកបូរាណថា ពេលវេលាជាមាសប្រាក់ តែក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល ពេលវេលាជាចំនួនកោសិកាសរសៃប្រសាទ។ នៅពេលខ្វះអុកស៊ីហ្សែន គ្មានឈាមហូរទៅចិញ្ចឹម មួយនាទី ខួរក្បាលត្រូវបាត់បង់កោសិកាសរសៃប្រសាទអស់២លាន។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគ្រូពេទ្យតែងផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យអ្នកជំងឺនិងអ្នកជុំវិញខ្លួនចេះសម្គាល់អំពីអាការៈជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងបញ្ជូនអ្នកជំងឺមកមន្ទីរពេទ្យបានឆាប់រហ័សជាទីបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន និងកាន់តែប្រសើរឱ្យបានក្នុងអំឡុងពេលបួនម៉ោងកន្លះដំបូងយ៉ាងយូរ។
តើអាការៈសញ្ញាសម្គាល់ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាលមានយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? រោគសញ្ញាទីមួយ អាចជាការចុះខ្សោយ បាត់កម្លាំងនៅដៃ នៅជើង នៅមុខ ឬទាំងបីក្នុងពេលជាមួយគ្នាតែម្តង។ អ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍ថាស្ពឹក បាត់បង់ភាពរំញោច ជាសញ្ញាទីពីរ ឯសញ្ញាទីបី គឺការនិយាយស្តី ពិបាកយល់ និងចុងក្រោយ មានបញ្ហាភ្នែក ស្រវាំងមើលមិនច្បាស់។ ជួនកាលអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញារោគផ្សេងទៀត ដូចជាវិលមុខ ឃ្លីឃ្លោង ឬឈឺក្បាលយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុង៩ករណីលើ១០ ជំងឺនេះបានស្តែងឡើងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី ពីរទៅបីនាទីប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះត្រូវរួសរាន់ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឱ្យបានលឿន ដើម្បីឆាប់បានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់វេជ្ជបណ្ឌិត ស៊ន ផលនីកា គ្រូពេទ្យជំនាញប្រព័ន្ធប្រសាទ ពន្យល់អំពីរបៀបផ្ទៀងផ្ទាត់ ដើម្បីដឹងថាអ្នកជំងឺពិតជាមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល៖
ការផ្ទៀងផ្ទាត់ត្រូវធ្វើឱ្យបានលឿន ក្នុងពីរទៅបីនាទី តាមក្បួនអង់គ្លេស F-A-S-T
- Face- មុខវៀច ៖ ឱ្យអ្នកជំងឺញញឹម ដើម្បីសម្គាល់មើលថាតើ មាត់មានវៀចដែរឬទេ ?
- Arm- ដៃខ្សោយម្ខាង ៖ ឱ្យអ្នកជំងឺលើកដៃ ទាំងពីរ ដាក់ទៅមុខ ក្នុងកំរិត ៩០ដឺក្រ តើគាត់អាចលើកបានស្មើគ្នាដែរឬអត់? ឬឱ្យអ្នកជំងឺចាប់ឬច្របាច់ដៃយើង តើគាត់មានកម្លាំងដៃម្ខាងខ្លាំងជាងម្ខាងទៀតដែរឬទេ ?
- Speak- ពិបាកនិយាយស្តី ៖ ហៅអ្នកជំងឺឱ្យនិយាយ សួរសំណួរតើអ្នកជំងឺអាចឆ្លើយ បានដែរឬអត់
- Time -ពេលម៉ោង ៖ អ្នកនៅជុំវិញ ត្រូវចងចាំអំពីពេលវេលា និងរយៈពេលដែលអ្នកជំងឺធ្វើទុក្ខ រហូតដល់ជួបគ្រូពេទ្យ និងដល់មន្ទីរពេទ្យ។
ត្រូវជួយសង្គ្រោះនិងបញ្ជូនអ្នកជំងឺទៅមន្ទីរពេទ្យឱ្យបានឆាប់រហ័ស។ កាន់តែឆាប់ កាន់តែប្រសើរ ព្រោះការព្យាបាល អាស្រ័យលើពេលវេលាខ្លាំងណាស់ដែរ។ បើជាករណីគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដោយការកកស្ទះដុំកំណកឈាមក្នុងសរសៃ ការព្យាបាលដោយចាក់ថ្នាំរំលាយឈាមមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ខ្លាំង បើមកដល់មន្ទីរពេទ្យ ក្នុងកំឡុងពេលមុនបួនម៉ោង។
គោលការណ៍នៃការរំលាយដុំកំណកស្ទះសរសៃឈាម ជាយន្តការសាមញ្ញដូចចាក់ ទម្លុះកំណកពេលស្ទះលូ ឬទុយយោទឹកដូច្នោះ។ ក្នុងការស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល...
Duration:00:08:52
ហេតុអ្វីពិភពលោកមានមនុស្សមីញ៉ូបភ្នែកកាន់តែច្រើន និងតាំងពីក្មេងខ្លាំង?
7/17/2024
ប្រជាពលរដ្ឋលើភពផែនដីចំនួនពាក់កណ្តាលនឹងមានភ្នែកមីញ៉ូប នៅឆ្នាំ២០៥០ ពោលគឺជាកំណើនមួយទ្វេជាពីរបើប្រៀបទៅនឹងចំនួនអ្នកមីញ៉ូបនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តើហេតុអ្វី បានជាពិភពលោកមានកំណើនមនុស្សមីញ៉ូបខ្លាំងដូច្នេះ? នេះគឺបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់អេក្រង់ និងមើលទូរស័ព្ទដៃច្រើនពេកឬ? ចុះតើវិទ្យាសាស្ត្រអាចទប់ស្កាត់និងព្យាបាលជំងឺមីញ៉ូបបានទេ? ដោយវិធីណា? ការបាញ់ឡាស៊ែរបំបាត់មីញ៉ូប មានគ្រោះថ្នាក់និងប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា?
តើអនាគតទៅ មនុស្សនៅលើផែនដីសុទ្ធតែមានភ្នែកមីញ៉ូបទាំងអស់គ្នាឬ? កន្លងមក ករណីមីញ៉ូប មានផ្ទុះកើនខ្លាំងតែនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ីតែប៉ុណ្ណោះ។ ទស្សនាវដ្តីសុខភាពThe Lancet ធ្លាប់បានចេញរបាយការណ៍ទាញសញ្ញាអាសន្នកាលពី១០ឆ្នាំមុនថា នៅជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឬក៏ចិន ក្នុងចំណោមសិស្សសាលា១០នាក់ ក្មេង៩នាក់ហើយមានពាក់វែនតា ដើម្បីកែសមត្ថភាពមើលឆ្ងាយរបស់ភ្នែក។ បច្ចុប្បន្ននេះ ៤០%នៃមនុស្សលោកមានភ្នែកមីញ៉ូប ក្នុងនោះ៥ទៅ១០% ជាមីញ៉ូបខ្លាំង ធ្ងន់ធ្ងរ។ អត្រាកំណើនករណីភ្នែកមីញ៉ូបឡើងលឿនរហ័សខ្លាំងណាស់ ហើយជាពិសេសមានកុមារកាន់តែច្រើនឡើងៗ និងកាន់តែក្មេងឡើងៗ មីញ៉ូប។ យោងតាមល្បឿនសព្វថ្ងៃ គេអាចព្យាករណ៍បានថានៅឆ្នាំ២០៥០ មនុស្សជាតិពាក់កណ្តាលផែនដី នឹងពាក់វែនតា ដោយសាររោគមីញ៉ូប។
ហេតុអ្វីបានជាជំងឺមីញ៉ូបកើនឡើងយ៉ាងលឿនរហ័សយ៉ាងដូច្នេះ?
មីញ៉ូបមានលក្ខណៈជាជំងឺតពូជ មានន័យថាបើឪពុកម្តាយជាមានអាការៈមីញ៉ូប នោះកូនចៅជំនាន់ក្រោយងាយមានហានិភ័យអន់ភ្នែកមើលឆ្ងាយមិនច្បាស់ដែរណាស់។ ប៉ុន្តែនៅមានមូលហេតុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលជំរុញឱ្យមានករណីមីញ៉ូបកាន់តែច្រើនឡើងនោះ។
មូលហេតុទាំងនោះអាចជាសម្ពាធគ្រួសារបង្ខំឱ្យកូនខំប្រឹងធ្វើការ-ប្រឹងរៀនជ្រុលហួសហេតុ ការប្តូរផ្លាស់ទម្លាប់រស់នៅ ដោយលែងសូវ ចេញទៅរត់លេងនៅក្រៅផ្ទះឱ្យត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។ តើសម្ពាធគ្រួសារ មានទំនាក់ទំនងនឹងការមីញ៉ូបយ៉ាងដូចម្តេច។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល Damien Gatinel គ្រូពេទ្យឯកទេសភ្នែកនៅ មន្ទីរពេទ្យមូលនិធិអាដុល រ៉ូឈីល ក្រុងប៉ារីស បានពន្យល់អំពីសម្ពាធបរិយាកាសចំពោះភ្នែកមីញ៉បយ៉ាងដូច្នេះថា នៅក្នុងទីក្រុងធំៗ របស់អាស៊ី ដូចជាប៉េកាំង សៀងហៃ តៃវ៉ាន់ ហុងកុង តូក្យូ ឬសេអ៊ូល ។ល។ និង។ល។ អត្រាក្មេងមីញ៉ូប ឡើងដល់៩០% ដោយហេតុរបៀបរបបរស់នៅរបស់ពួកគេ។ នៅពេលពលរដ្ឋអាស៊ីទាំងនេះ និរទេសខ្លួនទៅរស់នៅបរទេស-ក្នុងប្រទេសដែលផ្តល់អាទិភាពដល់សកម្មភាពនៅក្រៅផ្ទះ ដូចយ៉ាងអូស្ត្រាលី- កូនៗរបស់ពួកគេ មិនសូវមានបញ្ហាភ្នែកមីញូបទេ។ អត្រាក្មេងមីញូបក្នុងសហគមន៍អាស៊ីនេះទាបខ្លាំងណាស់ បើទោះមានហ្សែនដូចគ្នាក៏ដោយ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល ៖ “បើឪពុកម្តាយមីញ៉ូប កូនក៏ច្រើនតែមីញ៉ូបភ្នែកដែរ ប៉ុន្តែបរិស្ថាន និងសម្ពាធបរិយាកាសជុំវិញខ្លួន ដែលមកប្តូរទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាការចូលចិត្តសំងំនៅតែក្នុងផ្ទះ និងការប្រើប្រាស់អេក្រង់ (ទូរស័ព្ទ ស្មាតហ្វូន អាយផែត អាយផាត់ ...) ច្រើនជ្រុលហួសហេតុ ក៏ជាកត្តានាំឱ្យភ្នែកឆាប់មីញ៉ូបដែរ។ ដោយសារអេក្រង់ ក្មេងមិនត្រឹមតែទម្លាប់ប្រើភ្នែកមើលជិតជ្រុលទេ តែថែមទាំងជក់ខ្លាំងលែងចង់ចេញរត់លេងក្រៅឱ្យត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។ ពន្លឺថ្ងៃដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងដំណើរវិវឌ្ឍលូតលាស់នៃសរីរាង្គកាយ ពិសេសគ្រាប់ភ្នែកតែម្តង។ ភ្នែកអ្នកមីញ៉ូប ជាភ្នែកវែង មានគម្លាតខ្លាំងរវាងប្រស្រីនិងកែវភ្នែក ទើបមើលឆ្ងាយមិនច្បាស់។ កាលណាខ្វះពន្លឺថ្ងៃ នៅក្នុងវ័យកុមារនិងពេលជំទង់ គ្រាប់ភ្នែករបស់ពួកគេច្រើនតែលូតវែងជ្រុលហួសហេតុ។”
មីញ៉ូបអាចធ្វើឱ្យងងឹតភ្នែក?
ជាទូទៅ ក្មេងមីញ៉ូបភ្នែកកម្រថ្ងូរឬនិយាយប្រាប់ឪពុកម្តាយ អំពីអាការៈមើលមិនច្បាស់របស់ខ្លួនណាស់។ ប៉ុន្តែមានកាយវិការមួយចំនួនដែលអាណាព្យាបាលត្រូវចាប់អារម្មណ៍នាំក្មេងទៅពេទ្យភ្នែក គឺនៅពេលក្មេងឧស្សាហ៍ញីភ្នែក ធ្វើភ្នែកប្រឹមៗនៅពេលសំឡឹងមើលអ្វីមួយ ឬ គ្រាប់ភ្នែកបង្វិលមិនល្អដូចកែកពេលប្រឹងមើល។ ចូលចិត្តដើរទៅកៀកនៅពេលចង់មើល ចង់ឃើញ ឬចង់អានអក្សរ។ លទ្ធផលសិក្សាធ្លាក់ចុះ រៀនមិនទាន់គេ ដូច្នេះមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសនឹងអាការៈមីញូបរបស់ក្មេងឡើយ ព្រោះវាអាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល៖ “មីញ៉ូបជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះវាអាចមានបង្កប់នូវជំងឺធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួនទៀត ដូចជាជំងឺក្លូកូម...
Duration:00:08:47
ជំងឺក្អកមាន់លេចឡើងជាថ្មី សម្លាប់ក្មេងជាច្រើននាក់នៅបារាំង
7/4/2024
មានស្លាប់យ៉ាងហោចណាស់១៧នាក់ ក្នុងនោះ១៤នាក់ជាទារក និងបីនាក់ជាមនុស្សចាស់ អាយុលើស៨៥ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយជំងឺក្អកមាន់។ ជំងឺក្អកមាន់តែគេសឹងភ្លេចបាត់ទៅហើយស្រាប់តែផ្ទុះកំរើកឡើងនៅវិញ យ៉ាងខ្លាំង នៅស្រុកបារាំងនិងអឺរ៉ុប។ តើក្អកមាន់ជាជំងឺអ្វី? ហេតុមានផ្ទុះករណីក្អកមាន់ច្រើននៅអឺរ៉ុប? តើត្រូវការពារខ្លួនពីជំងឺក្អកមាន់នេះយ៉ាងដូចម្តេច?
ក្អកមាន់ ជំងឺដែលគេភ្លេច ស្មានតែកម្ចាត់បានទាំងស្រុងហើយ បានវិលមកសម្លាប់ជីវិតមនុស្សជាថ្មី ក្នុងល្បឿនក៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ នៅអឺរ៉ុប។ ក្នុងរយៈពេល៦ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤នេះ មានកុមារ១៤នាក់ មនុស្សចាស់អាយុលើស៨៥ឆ្នាំបីនាក់ បានបាត់បង់ជីវិត និងជាង៦ពាន់នាក់កំពុងទទួលការព្យាបាលជំងឺក្អកមាន់ នៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ ក្នុងកំរិតអឺរ៉ុប ពីកើតទៅលិច ពីប្រទេសអង់គ្លេសដល់សាធារណរដ្ឋឆែក ករណីកើតជំងឺក្អកមាន់បានកើនឡើងគួរជាកត់សម្គាល់ដែរ។ ៧៨៨៨ករណីនៅប្រទេសឆែក ជាងមួយពាន់នាក់នៅប្រទេសក្រូអាស៊ី និងក៏មានច្រើនករណីដែរ នៅប៊ែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក អាល្លឺម៉ង់ អេស្ប៉ាញ ឬហូឡង់ អង់គ្លេស… ជាមួយនឹងសេចក្តីជូនដំណឹងនៃការស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ជំងឺក្អកមាន់មានកើតប្រមាណ៤០លានករណី និងសម្លាប់មនុស្សអស់ប្រមាណបីសែន នៅលើពិភពលោក។ មានន័យថាជំងឺក្អកមាន់ មិនបានផុតរលត់ពីភពផែនដីទេ។ ប៉ុន្តែជំងឺនេះបានបំប្លែងទម្រង់ និងលេចឡើងប្រៀបដូចជារលក យូរៗផ្ទុះឆ្លងខ្លាំងម្តង ទៅតាមវដ្តរបស់វា។ ជាទូទៅពពួកជំងឺដែលគេភ្លេចទៅហើយនេះ តែងតែលេចឡើងមកវិញជារៀងបួន-ប្រាំឆ្នាំម្តង ឬជួនដល់១០ឆ្នាំម្តង ជាមួយការបំប្លែងខ្លួនបន្តិច លិបបាត់ហើយលេចឡើងមកវិញដោយគ្មានប្រាប់ជាមុនទេ។ តែនៅពេលត្រលប់មកវិញម្តងៗ ជំងឺនៅតែកំណាចអាចផ្តាច់ជីវិតមនុស្សបានជានិច្ច។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកព្រឹទ្ធសាស្ត្រាចារ្យនៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រលោក ហ្វីលីព សានសូនេទី Philippe Sansonetti។
ការវិលត្រលប់មកវិញលើកនេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាការផ្ទុះជំងឺក្អកមាន់ដ៏ខ្លាំងមិនធ្លាប់ប្រទះទេ គិតក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលពិភពលោកចាប់មានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការប្រឆាំងនឹងជំងឺក្អកមាន់មក។
តើក្អកមាន់ជាជំងឺអ្វី?
ក្អកមាន់ជាជំងឺផ្លូវដង្ហើម ដ៏មហាឆ្លង បង្កឡើងដោយបាក់តេរីពពួកBordetella pertussis ឬ parapertussis និងផ្តល់អាការៈរោគពិសេស ប្លែកពីការក្អកធម្មតា។ នៅពេលបាក់តេរីបានចម្លងចូលដល់ក្នុងខ្លួនមនុស្សហើយ វានឹងសំងំនៅក្នុងសរីរាង្គកាយយើងរយៈពេលប្រមាណ១០ថ្ងៃ ទើបបញ្ចេញរោគសញ្ញាដំបូង។ មុនការរកឃើញថ្នាំបង្ការ អ្នកផ្ទុកមេរោគជំងឺក្អកមាន់ម្នាក់មានសមត្ថភាពអាចចម្លងទៅអ្នកដទៃជុំវិញខ្លួន ប្រមាណពី១៥ទៅ១៧នាក់ជាមធ្យម។ ពោលគឺជាជំងឺឆ្លងខ្លាំង-ខ្លាំងជាងជំងឺកូវីដពេលផ្ទុះឡើងដំបូងដល់១០ដងឯណោះ។ ក្អកមាន់ពេញអំណាចចម្លងបំផុត នៅសប្តាហ៍ដំបូង ពេលអ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញាក្អកភ្លាម និងរហូតដល់បីសប្តាហ៍។ បន្ទាប់ពីប្រើថ្នាំផ្សះអង់ទីប៊ីយូទីកបានពីរបីថ្ងៃ ជំងឺចាប់ផ្តើមស្រាក សមត្ថភាពចម្លងទៅអ្នកដទៃក៏ចាប់ចុះថយដែរ។
ការចម្លងធ្វើឡើងតាមផ្លូវដង្ហើម តាមរយៈការប៉ះពាល់ទឹកសំបោរ តាមរយៈការខ្ទាតទឹកមាត់ ពេលក្អក ពេលនិយាយ។ តែនៅក្នុងប្រទេសដែលមានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការលើគ្រប់រូបកុមារជាចាំបាច់នោះ ទារកច្រើនតែឆ្លងមេរោគក្អកមាន់ពីមនុស្សធំ។
រោគសញ្ញាសម្គាល់មានដូចគ្នាមិនថាសម្រាប់ក្មេងឬមនុស្សចាស់ទេ។ អ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមដំបូង ដោយអាការៈហៀសំបោរជាប់ មួយអាទិត្យពីរ អមដោយការក្តៅខ្លួនតិចតួច។ បួនដប់ថ្ងៃកន្លងទើបលេចអាការៈក្អកឡើង។ ដំបូងក្អកតិចៗ តែក្រោយមក អ្នកជំងឺក្អកយ៉ាងខ្លាំង ភ្លាមៗ ជាប់ៗគ្នា ស្ទើរដកដង្ហើម អមដោយស្នូរដង្ហើមដង្ហក់ឮដូចមាន់ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេហៅជំងឺនេះថាក្អកមាន់។ នេះបើតាមប្រសាសន៍បំភ្លឺរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Sylvain Brisse នាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិទទួលបន្ទុកជំងឺក្អកមាន់នៃវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រ ដោយរំលឹកថា អាការៈក្អកអាចអូសបន្លាយពេលជាច្រើនសប្តាហ៍និងដល់១០០ថ្ងៃ ប្រសិនបើគ្មានការព្យាបាល។ អ្នកជំងឺអាចក្អកខ្លាំង ដោយគ្មានអាការៈក្តៅខ្លួនទេ និងក្អកជាពិសេសនៅពេលយប់។
ថ្នាំបង្ការជាវិធីការពារជំងឺក្អកមាន់ដ៏មានប្រសិទ្ធភាព
ជំងឺក្អកមាន់ ជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងជាពិសេសសម្រាប់មនុស្សចាស់ ស្ត្រីមានគភ៌ និងទារកទើបនឹងកើត...
Duration:00:08:20
ប៉េងប៉ោះ ជាថ្នាំបង្ការជំងឺលើសឈាមនិងប្រូស្ត្រាត
6/26/2024
ប៉េងប៉ោះ មានគុណប្រយោជន៍ផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាសម្បូរទៅដោយវីតាមីនសេ និង សារធាតុអង់ទីអ៊ុកស៊ីដង់ លីកូប៉ែន ដ៏ចាំបាច់សម្រាប់សុខភាព។ មានការសិក្សាជាច្រើនណាស់ ដែលរកឃើញអំពីគុណវិសេសនៃផ្លែប៉េងបោះ។ របកគំឃើញចុងក្រោយ បានបញ្ជាក់អំពីគុណប្រយោជន៍ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺប្រូស្តាត និងបញ្ហាសម្ពាធឈាមខ្ពស់។ តើត្រូវទទួលទានប៉េងប៉ោះ ក្នុងទម្រង់ណា? និងប៉ុន្មានផ្លែក្នុងថ្ងៃទើបទទួលផលល្អសម្រាប់សុខភាព?
អមដោយអន្តរាគមន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត François Desgrandchamps គ្រូពេទ្យជំនាញវះកាត់ប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកនោម។
ជាផ្លែចុះចេញពីដើមរុក្ខជាតិ ប៉េងប៉ោះត្រូវបានគេចាត់ទុក ជាបន្លែមិនមែនជាផ្លែឈើទេ។ ប៉េងប៉ោះមានច្រើនប្រភេទណាស់ ដល់ទៅជាង១០០ពូជឯណោះ៖ លឿង ក្រហម បៃតង ខ្មៅ មូល ទ្រវែង តូច ធំ ល្អិត ថ្លោស ផ្លែជាចង្កោម ជាកញ្ចុំ ឬទោល...។ ជាបន្លែដែលងាយបរិភោគ ងាយយកមកកែច្នៃធ្វើជាម្ហូប ឬក៏អាចទទួលទានជាអន្លក់ ជាញាំ ជាផ្លែស្រល់ ឆៅ ឆ្អិន ទាំងខ្ចីទាំងចាស់និងទុំ។
ប៉េងប៉ោះជួយបញ្ចុះសម្ពាធឈាម?
ស្រួលដាំស្រួលដុះ និងមានរសជាតិជូរ-ផ្អែមឆ្ងាញ់តាមត្រូវការហើយ ផ្លែប៉េងប៉ោះមានគុណប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាពខ្លាំងណាស់។ សម្បូរវីតាមីនអា សេ និងកា ប៉េងប៉ោះមិនមែនជាបន្លែដ៏សាមញ្ញទេ តែជាបណ្តុំអាហារូបត្ថម្ភសំខាន់ៗចាំបាច់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ ដែលមានតួនាទីការពារសុខភាពខ្លាំងណាស់ ដូចជាជួយបេះដូង ជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង និងជួយចាត់ចែងបញ្ចុះសម្ពាធឈាម។
អ្នកស្រាវជ្រាវអេស្ប៉ាញ បានដឹកនាំការសិក្សាលើអ្នកមានហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងខ្ពស់ ពោលគឺងាយមានគ្រោះថ្នាក់ដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង និងខួរក្បាលខ្លាំង ដោយផ្តោតទៅលើការពិសាប៉េងប៉ោះ។ លទ្ធផលចេញមកអស្ចារ្យខ្លាំងណាស់។ អ្នកដែលទទួលទានប៉េងប៉ោះច្រើន ច្រើនខ្លាំងមែនទែន ជាប្រចាំ និងគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់នោះ មានសម្ពាធឈាមទាបជាងអ្នកមិនសូវចិត្តបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះ។ សម្ពាធឈាមអ្នកញ៉ាំប៉េងបោះច្រើនខ្លាំង បានធ្លាក់ចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់គឺរហូតដល់ទៅ៣៦%។ ហេតុអ្វីទៅ? ព្រោះប៉េងប៉ោះមានផ្ទុកជាតិប៉ូតាស្យូមច្រើន។ គេបានដឹងហើយថា ជាតិប៉ូតាស្យូមមិនថានៅក្នុងគ្រប់បន្លែផ្លែឈើណាទេ សុទ្ធតែដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយចាត់ចែងសម្ពាធឈាមឱ្យបានប្រសើរឡើង។ ដូច្នេះប៉េងប៉ោះគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ល្អរបស់អ្នកជំងឺលើសឈាម។ ដើម្បីបញ្ចុះសម្ពាធឈាមត្រូវតែប្រឹងពិសាប៉េងប៉ោះ។
ប៉េងប៉ោះជួយការពារប្រូស្តាត?
ជាងនេះទៅទៀត អាហារូបត្ថម្ភដ៏សម្បូរបែបជាពិសេសជាងគេមួយទៀតរបស់ប៉េងប៉ោះ ជាជាតិវីតាមីនសេ និងលីកូប៉ែន ដែលជាអង់ទីអុកស៊ីដង់ ដ៏ប្រពៃ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីក។ ការសិក្សាចុងក្រោយទើបចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថាលីកូប៉ែនរបស់ប៉េងប៉ោះមានសមត្ថភាពការពារជំងឺមហារីកប្រូស្តាតទៀត។
បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ François Desgrandchamps គុណប្រយោជន៍នៃជាតិលីកូប៉ែនរបស់ផ្លែប៉េងប៉ោះធ្លាប់បានលាតត្រដាងតាំងពីជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ហើយថ្មីៗនេះ ពោលគឺកាលពីខែមុន ការសិក្សាដ៏វែងអន្លាយមួយបានចេញផ្សាយថា ការបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះកាន់តែច្រើនកាលណា គេអាចកាត់គ្រោះកើតជំងឺមហារីកប្រូស្តាតបានកាន់តែច្រើនទៅតាមនោះ ហើយមិនងាយស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកប្រូស្តាតទេ។ ការសិក្សាដ៏សាមញ្ញមួយទៀត ដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតទៀតនោះ គឺការសិក្សាប្រៀបធៀបលើក្រុមអ្នកជំងឺត្រូវវះកាត់ដោយជំងឺមហារីកប្រូស្តាតពីរក្រុម៖ មួយក្រុមបរិភោគទឹកប៉េងបោះខាប់ដែលមានកំហាប់ជាតិលីកូប៉ែន ចំនួនមួយកែវបន្ថែមក្នុងមួយថ្ងៃ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ហើយមួយក្រុមទៀតបរិភោគអាហារធម្មតា។ បីសប្តាហ៍ក្រោយមក គ្រូពេទ្យធ្វើការវះកាត់ពួកគេ។ លទ្ធផលនៃការវះកាត់ខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ដុំសាច់មហារីក និងភាពកំណាចរបស់មហារីកប្រូស្តាត ព្រមទាំងកំរិត PSA ដែលជាអត្រា កំណត់ជំងឺមហារីកប្រូស្តាត (បានមកពីការវិភាគឈាម) ធ្លាក់ចុះ១៧% សម្រាប់អ្នកបានទទួលទានទឹកប៉េងប៉ោះរាល់ថ្ងៃ។”
លោកសាស្ត្រាចារ្យ សូមណែនាំឱ្យជ្រើសរើសបរិភោគផ្លែប៉េងបោះឱ្យបានរាល់ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែត្រូវចងចាំថា គេត្រូវបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះស្រស់ច្រើនណាស់ ដល់ទៅប្រមាណជាងមួយគីឡូក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃឯណោះ ទើបអាចស្រូបយកជាតិលីកូប៉ែនបានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការពារខ្លួន។ របៀបបរិភោគរាល់ថ្ងៃផ្តល់ជាតិលីកូប៉ែន...
Duration:00:08:15
ឆ្អឹងកែងជើង ដុះបន្លា ជាជំងឺអ្វី?
6/19/2024
ឈឺដូចគេចាក់ ដូចមុតបន្លានៅត្រង់កែងជើង ឈឺខ្លាំងពើតជាពិសេសនៅពេលព្រឹកងើបពីដំណេក ... អាការៈឈឺកែងជើងបែបនេះ ទំនងជាឆ្អឹងដុះបន្លាហើយ។ តើឆ្អឹងកែងជើងដុះបន្លាយ៉ាងដូចម្តេច? និងជាជំងឺអ្វី ? អាចព្យាបាល ដោយវិធីណាខ្លះ?
អាការៈឈឺជើង នៅត្រង់កែងជើង ដែលស្តែងឡើងជាញឹកញយនៅពេលដើរឬបញ្ចេញសកម្មភាពខ្លងជ្រុល ច្រើនតែបណ្តាលមកពីមូលហេតុមេកានិក ដែលរុញប្រទាក់គ្នា ឱ្យ រលាក ស្បែក រលាកសរសៃ ឬរលាកឆ្អឹង។
ដូច្នេះមុននឹងផ្តើមនិយាយអំពីអាការៈឈឺកែងជើង យើងត្រូវស្គាល់អំពីគ្រោងកាយវិទ្យានៃប្រអប់ជើងសិន។ ជើងផ្គុំឡើងដោយឆ្អឹងចំនួន២៦ដុំ មានជាអាទិ៍ឆ្អឹងម្រាម ឆ្អឹងខ្នងជើងជួរខាងមុខ ជួរខាងក្រោយ ដុំឆ្អឹងកែង និងឆ្អឹងតូចធំជាច្រើនទៀត ដែលតភ្ជាប់គ្នាដោយសសៃចងចំនួន១០៧ខ្សែ សសៃរពួរនិងសាច់ដុំជាច្រើនសម្រាប់ជំរុញជើងឱ្យធ្វើចលនាបាន។ ដើម្បីអាចកំរើកនិងមានវិញ្ញាណ ជើងមានសរសៃឈាមតូចធំហូរកាត់និងសសៃប្រសាទ-វិញ្ញាណប្រទាក់គ្នាកាត់ខ្វាត់ខ្វែង។ ជាចុងក្រោយ គ្រឿងផ្សំរបស់ជើងគ្របរុំដណ្តប់ទៅឱ្យស្រទាប់ការពារដ៏ល្អមួយគឺស្បែក និងទ្រក្រាលដោយបន្ទះជាលិកាស្រោបសាច់ដុំបាតជើង តភ្ជាប់ពីកែងជើងទៅដល់ម្រាម។ ស្រទាប់នេះជាអ្នកទ្រប្រអប់ជើងនិងការពារសរសៃពួរ។
ឆ្អឺងកែងជើងដុះបន្លាយ៉ាងដូចម្តេច?
នៅពេលណារចនាសម្ព័ន្ធណាមួយនៃប្រអប់ជើង មិនថាឆ្អឹងកែងជើង សរសៃពួរ សរសៃវិញ្ញាណ ជាលិកាទន់-រឹង ឬស្រទាប់បាតជើងទេ ឱ្យតែរងសម្ពាធ ដើរ សង្កត់ កកិតកៀប ខ្លាំងពេក សរីរាង្គនេះនឹងបញ្ចេញប្រតិកម្ម ដោយស្តែងជាអាការៈឈឺ ខ្ទាំ តិចតួច ឬខ្លាំង ឬនាំឱ្យមានអាការៈរលាក។ អាចជាការរលាកស្បែក រលាកសរសៃ រលាកឆ្អឹង រលាកត្រង់កន្លែងជិតឆ្អឹង ជាពិសេសគឺនៅត្រង់ឆ្អឹងកែងជើង។ នៅពេលមានការរាលរលាក កោសិកាឆ្អឹងចាប់ ដុះពកលយ ចេញទម្រង់ស្រួចៗដូចបន្លា។ បន្លាឆ្អឹងនេះអាចមើលឃើញដោយការថតឆ្លុះ។ ការថតអេកូ និងថតអឹមរាយ ជាការបញ្ជាក់ថែមឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ អំពីវត្តមាននៃបន្លាកែងជើង។
នៅពេលឮពាក្យថាបន្លា លោកអ្នកច្បាស់ជាគិតភ្លាមថាវានឹងបណ្តាលឱ្យឈឺចាប់ខ្លាំងភ្លាមមួយរំពេច នៅពេលដាក់ជើងផ្ទាល់ជាន់ដី ឬដើរ។ តែនេះមិនមែនជាគំនិតត្រឹមត្រូវទេ។ តាមការពិត អាការៈឈឺចុកចាប់នៅកែងជើង ដោយបន្លា បណ្តាលមកពីអាការៈរាលរលាកទេ។ នៅពេលជើងចាប់ឈឺ ដល់ថ្នាក់ទៅរកគ្រូពេទ្យព្យាបាល និងថតឆ្លុះនោះ ឆ្អឹងបន្លាកែងជើងរបស់អ្នកជំងឺខ្លះបានដុះតាំងពីជាង១០ឆ្នាំទៅហើយ។
គេអាចសម្គាល់ការឈឺកែងជើងមានបន្លា ដោយច្រើនតែជាការឈឺស្រួចស្រាវ នៅព្រឹកព្រលឹមពេលភ្ញាក់ពីដំណេក និងមានទម្រង់ជាការឈឺចាក់ដូចមានម្ជុលនៅបាតជើង ឬមានអារម្មណ៍ដូចមានដែកគោលមុតក្នុងស្បែកជើង។ ការឈឺកែងជើង អាចឈឺនៅចំពីក្រោមកែងជើង នៅផ្នែកខាងក្រោយនៃកែងជើង នៅជុំវិញកែងជើង ឬឈឺកែងជើងទាំងមូលតែម្តង។ ជួនឈឺតែជើងម្ខាង ជួនឈឺទាំងសងខាង តែជាអាការៈឈឺដែលរំខានខ្លាំង ដល់ការដើរ និងដែលបង្កើនគ្រោះធ្វើងាយដួល។
រលាកសរសៃពួរនាំឱ្យឈឺកែងជើង?
ដោយមិននិយាយអំពីភាពគ្រាំរបស់ឆ្អឹងជើង បណ្តាលមកពីគ្រោះថ្នាក់ លោត ធ្លាក់ដួលបាក់ ជាញឹកញយ មូលហេតុមួយទៀតនៃការឈឺកែងជើង អាចបណ្តាលមកពីមានបញ្ហាសរសៃ ឬការរលាកសរសៃពួរជើង។ សរីរាង្គស្រោបសាច់ដុំបាតជើង ដែលជាសរសៃតភ្ជាប់កែងជើងទៅម្រាមជួនមានវិប្បរិត្ត (ជាំ រលាក ខ្ទាំ) ទើបធ្វើឱ្យមានអាការៈឈឺចាប់កែងជើង។ ករណីបែបនេះ ផ្តើមឡើងបន្តិចម្តងៗ៖ ដំបូងឈឺតិច ក្រោយមកឈឺកាន់តែខ្លាំង នៅពេលដើរ នៅពេលឈរយូរ នៅពេលឡើងចុះជណ្តើរ។ ប៉ុន្តែឱ្យបានសម្រាកនឹងបាត់ឈឺភ្លាម។
ជួនជាការរលាកសរសៃពួរ គឺសរសៃពួរកែង ដែលបង្កឱ្យឈឺខ្លាំងនៅផ្នែកខាងក្រោយនៃកែងជើង ហើយដែលចាប់ឈឺឡើងនៅពេលចាប់ផ្តើមប្រឹងបញ្ចេញកម្លាំង ឬក្រោយពីបានហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាច្រើនជ្រុលឬសកម្មភាពច្រំដែលៗ ដូចយ៉ាងរត់។ ក្នុងករណីឈឺកែងជើងដោយមូលហេតុរលាកសរសៃពួរកែង ដំណោះស្រាយដ៏ប្រពៃជាងគេបំផុត គឺការសម្រាក ដោយបញ្ឈប់រាល់គ្រប់សកម្មភាពដែលតម្រូវឱ្យសរសៃពួរប្រឹងធ្វើការ។ បើសរសៃពួរនៅតែបន្តប្រឹង មានចលនា នោះជើងកាន់តែឈឺឡើងៗ ហើយអាចឈឺជាប់រហូត។
ឈឺកែងជើងក៏អាចបណ្តាលមកពីមូលហេតុសើៗត្រឹមស្រទាប់ស្បែក។ ឈឺនៅពេលមានកម្លាំងសង្កត់លើ អាចមកពីមានភាពមិនប្រក្រតីនៅលើស្បែក ដូចជាមានដុះឬសនៅបាតជើងក្រោមកែងជើង ស្បែកបាតជើងឡើងក្រិន...
Duration:00:08:05
នឹងមានថ្នាំបង្ការជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ក្នុងពេលឆាប់ៗ?
6/5/2024
ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ដែលគ្មានថ្នាំព្យាបាលឱ្យជាដាច់ទេ។ បើធ្លាក់ខ្លួនឈឺហើយ អ្នកជំងឺត្រូវការប្រើថ្នាំអស់មួយជីវិត ជាមួយនឹងផលវិបាកជាច្រើនមួយគំនរទៀត។ ជាមួយនឹងការរកឃើញថាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ទំនងបង្កឡើងដោយវីរ៉ុស អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងសង្ឃឹមថាពិភពលោកនឹងមានថ្នាំបង្ការជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ នាថ្ងៃអនាគត។
ទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺដ៏គួរឱ្យខ្លាចរអារ ព្រោះបើធ្លាក់ខ្លួនឈឺហើយ ត្រូវការការព្យាបាលអស់មួយជីវិតនិងសម្រួលឱ្យមានផលវិបាកដល់សុខភាពជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមមានច្រើនយ៉ាង តែមានពីរប្រភេទធំៗដែលគេជួបប្រទះញឹកញាប់ជាងគេ។ នោះគឺជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ និងប្រភេទទីពីរ។ ភាពខុសគ្នារវាងប្រភេទជំងឺទឹកនោមផ្អែមទាំងពីរ គឺយន្តការរបស់លំពែងក្នុងការផលិតអាំងស៊ុយលីន។ នៅក្នុងករណីជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ លំពែងមានដំណើរការជាធម្មតាតែមិនអាចផលិតអ័រមូនអាំងស៊ូលីនប្រកបដោយគុណភាពបាន ឬហេតុអ្វី? ព្រោះតែមានភាពស៊ាំនឹងអាំងស៊ុយលីន។ អ្នកជំងឺត្រូវការអាំងស៊ុយលីនកាន់តែច្រើនឡើង ទើបមានប្រសិទ្ធភាពបំពេញសេចក្តីការរបស់សរីរាង្គកាយបាន។ ទាំងនេះបណ្តាលមកពីធាត់ពេក ស្រួលពេក និងមានរបបអាហារមិនត្រឹមត្រូវ ៖ ផ្អែមពេក ខ្លាញ់ពេក ទើបអាំងស៊ុយលីនមិនអាចចាត់ចែងជាតិស្ករបានត្រឹមត្រូវនាំឱ្យមានជំងឺឡើង។ ចំណែកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ដែលឃើញកើតជាញឹកញាប់ខ្លាំងលើអ្នកជំងឺវ័យក្មេង ជាកុមារ ជាក្មេងជំទង់ ឬលើមនុស្សធំខ្លះ គឺបណ្តាលមកពីប្រព័ន្ធការពារខ្លួនមានដំណើរការមិនប្រក្រតី បកមកវាយប្រហារលើជាលិការលំពែងឱ្យឈប់ផលិតអ័រមូនអាំងស៊ុយលី ដ៏ចាំបាច់ខាងចាត់ចែងស្រូបជាតិស្ករ។ នៅពេលលំពែងឈប់ផលិតអាំងស៊ុយលីន អត្រាជាតិស្ករក្នុងឈាមនឹងកើនឡើង គឺនៅពេលនោះហើយដែលជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយចាប់លេចឡើង។ អ៊ីចឹងហើយបានជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ត្រូវចាក់អាំងស៊ុយលីនរហូត។
វីរ៉ុសCoxsackie B
ពិភពអ្នកវេជ្ជសាស្ត្រមិនដឹងថាតើអ្វីទៅជាប្រភពជំរុញឱ្យប្រព័ន្ធការពារខ្លួនស្រាប់តែមានដំណើរការមិនប្រក្រតីទេ។ អ្នកស្រាវជ្រាវឆ្ងល់នឹងចំណុចនេះខ្លាំងណាស់ និងតាំងពីយូរយារមកហើយ។ គឺទើបតែនៅពេលថ្មីៗនេះប៉ុណ្ណោះ ដែលក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាចទម្លាយចម្ងល់របស់ខ្លួនបាន។ ដើមហេតុដែលនាំឱ្យប្រព័ន្ធការពារខ្លួនមានដំណើរការមិនប្រក្រតីទៅបញ្ឈប់ដំណើរការផលិតអាំងស៊ុយលីនរបស់លំពែង គឺបណ្តាលមកពីការបង្ករោគរបស់វីរ៉ុសឈ្មោះ Coxsackie B។ នេះបើតាមការសិក្សាអន្តរជាតិដឹកនាំដោយគ្រូពេទ្យជំនាញទឹកនោមផ្អែម លោក Roberto Mallone នៅមន្ទីរពេទ្យកូសាំង ក្រុងប៉ារីស ដែលទើបចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រ Sciences Advance នាខែឧសភា២០២៤។
វីរ៉ុសកុកសាគីបេ គឺជាវីរ៉ុសដែលគេស្គាល់ និងជាវីរ៉ុសដែលឆ្លងលើគ្រប់ក្មេង និងនាំឱ្យក្មេងៗមានអាការៈឈឺក្តៅខ្លួនផ្តាសាយ ហៀរសំបោរ ឬក្អួតរាករូស។ អ្នកជំនាញតាមអង្កេតវីរ៉ុសនេះយូរមកហើយ ព្រោះគេឃើញវា ឆ្លងនៅក្នុងខ្លួនក្មេងដែលខ្សោយងាយរងគ្រោះ មានប្រវត្តិគ្រួសារឈឺ ហើយក្មេងធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ សុទ្ធតែមានប្រវត្តិធ្លាប់កើតជំងឺបង្ករោគ-រលាក ញយៗខ្លាំង កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន។ តើហេតុអ្វីបានជាវីរុសនេះមានច្រើននៅលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម?
នៅទីបំផុត អ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញដូចការគិតសង្ស័យមែន។ ការវិភាគ នៅក្នុងបន្ទប់ពិសោធន៍បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា វីរ៉ុសCoxsackie B មានសមត្ថភាព វាយប្រហារសម្លាប់ ដោយផ្ទាល់ និង ជាពិសេស កោសិកាអ្នកផលិតអាំងស៊ុយលីនរបស់លំពែងតែម្តង។ នៅពេលវីរ៉ុសនេះវាយប្រហារលើកោសិកាលំពែង វាអាចមានសមត្ថភាពធ្វើឱ្យក្មេងធ្លាក់ខ្លួនឈឺជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី១បាន ព្រោះដំបូងឡើងវីរ៉ុសនេះបានទៅបង្ករោគលើជាលិកាលំពែង (ធ្វើឱ្យរលាកលំពែង)។ ប្រព័ន្ធការពារខ្លួនរបស់ក្មេងមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី១ មិនអាចកម្ចាត់មេរោគCoxsackie Bបាន ហើយដោយឃើញមានការរោលរលាកដែលជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ យូរនិងញយពេក ក៏ចាប់ផ្តើមផលិតអង្គបក្សដិបក្ស (អង់ទីក័រ) ការពារខ្លួន ដោយច្រលំ ទៅវាយប្រហារលើកោសិកាល្អវិញ។ ប៉ុន្តែ ជាសំណាងល្អ វីរ៉ុសកុកសាក់គីដែលក្មេងណាក៏ធ្លាប់ឆ្លងនោះ មិនបានធ្វើឱ្យគ្រប់ក្មេងកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ គ្រប់ការចម្លងវីរ៉ុសកុកសាក់គីមិនសុទ្ធតែនាំឱ្យមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមទេ។ ក្មេងដែលអាចធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម មកពីប្រព័ន្ធការពារខ្លួនរបស់ពួកគេមានកំរិត...
Duration:00:09:32
ការសិក្សាអូទ្រីស៖ បរិភោគប្រៃ(អំបិល)ពេក បង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះ
5/22/2024
អំបិលជាសារធាតុចិញ្ចឹមចាំបាច់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ។ ខ្វះអំបិល អាចនឹងធ្វើឱ្យហើម និងមានជំងឺផ្សេងៗជាច្រើន តែបើបរិភោគច្រើនជ្រុល (ប្រៃខ្លាំងពេក) ក៏នឹងធ្វើឱ្យមានជំងឺជាច្រើនដែរ មានជាអាទិ៍ គឺជំងឺឡើងឈាមតែម្តង។ តែការសិក្សាថ្មីចុងក្រោយមួយរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជាតិអូទ្រីស បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា អំបិលមិនត្រឹមតែអាក្រក់សម្រាប់សម្ពាធឈាមទេ តែការបរិភោគប្រៃ មានជាតិអំបិលច្រើនពេកអាចបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះដល់ទៅ៤០%ឯណោះ។
តើអំបិលធ្វើឱ្យមានជំងឺមហារីកក្រពះ យ៉ាងដូចម្តេច?
អំបិលជាគ្រឿងផ្សំ ជាសារធាតុដ៏ចាំបាច់សម្រាប់ភាពរស់រានរបស់មនុស្ស។ អាហារគ្មានជាតិអំបិលជាអាហារដែលគ្មានរសជាតិ គ្មានឱជារស មិនគួរឱ្យបរិភោគ ឬបរិភោគហើយចង់ខ្យល់ក៏មាន។ ប៉ុន្តែបរិភោគអាហារប្រៃនិងអំបិលច្រើនពេក ជះផលអាក្រក់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាព ដោយបង្កឱ្យមានជំងឺជាច្រើន ដូចជា ពុកឆ្អឹង តម្រងនោម ល្បីជាងគេគឺ ជំងឺលើសឈាម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ...។
គុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិនៃអំបិល
អំបិលមាននាទីជាតំណគ្រប់គ្រងការផ្តោះប្តូរ ជាតិទឹក ឈាម និងខួរក្បាល។ អំបិលជាអ្នកស្រូបទប់សារធាតុទឹកក្នុងសពាង្គកាយ។ អំបិលជាអ្នកចាត់ចែងចរន្ត-សម្ពាធឈាម។ គ្មានជាតិអំបិល ខួរក្បាលមិនអាចដំណើរការបានទេ ព្រោះគ្មានអំបិលគ្មានសកម្មភាពអេឡិចត្រូគីមីនៃប្រព័ន្ធប្រសាទ។ មីក្រូសរីរាង្គ (ចំណីអាហារជីវជាតិទាំងអំបាលម៉ាន) អាចស្រូបចូលចិញ្ចឹមសរីរាង្គកាយបានដោយសារ ឬតាមរយៈអំបិល។ ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថា នៅពេលអំបិលមានបរិមាណច្រើនជ្រុលពេកក្នុងខ្លួន អំបិលនោះវានឹងទៅរំខានជាដំបូងគេ ដំណើរជាប្រក្រតីនៃចរន្តឈាម ដោយធ្វើឱ្យមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់។ ដោយហេតុថាអំបិលជាអ្នកស្រូបជាតិទឹក ដូច្នេះបើអំបិលច្រើនវាស្រូបទឹកកាន់ខ្លាំង សម្ពាធឈាមក៏ត្រូវប្រឹងឡើងខ្លាំង ទៅតាមនោះដែរ។ ហើយបើសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់យូរៗទៅ នោះគ្រោះថ្នាក់ដាច់ ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល និង ស្លោកបេះដូង អាចលេចឡើង។ អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងចាំបាច់ត្រូវបរិភោគអំបិល តែកុំបរិភោគឱ្យច្រើនហួសហេតុ។
និយាយជារួម អំបិល ឬអាហារប្រៃនាំឱ្យមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់ (ជំងឺលើសឈាម) ដែលជាកត្តានាំឱ្យមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ជាមួយនឹងផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជាពិការស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួនឬបាត់បង់ជីវិតតែម្តង នៅពេលសម្ពាធឈាមបុកឡើងខ្លាំង ក្លាយជាគ្រោះថ្នាក់ដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមនៅខួរក្បាល ឬនៅបេះដូង។ ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង សម្លាប់មនុស្សក្នុងមួយថ្ងៃៗជាង ១០ម៉ឺននាក់នៅអឺរ៉ុប ពោលគឺ(៤លើ១០)ជិតពាក់កណ្តាលនៃចំនួនមនុស្សស្លាប់សរុបក្នុងមួយថ្ងៃៗ ឬត្រូវជាបួនលាននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ បើគិតក្នុងកំរិតពិភពលោក។ នេះជាតួលេខផ្តល់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ មូលហេតុចំបង ដែលគ្រប់គ្នាបានដឹងស្រេចនិងតាំងពីយូរមកហើយនោះ គឺការទទួលទានអំបិលហួសកំរិតសុវត្ថិភាពសុខភាព។
ចុះតើលោកអ្នកពិសាប្រៃនិងអំបិលច្រើនទេ? បើពិសាច្រើនសូមផ្តើមកាត់បន្ថយ ព្រោះនៅ ការសិក្សាថ្មីមួយរបស់ក្រុមវេជ្ជសាស្ត្រជាតិអូទ្រីស ទើបចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៧ឧសភា ក្នុងទស្សនាវដ្តី Gastric Cancer បានបង្ហាញឱ្យឃើញ អំពីគ្រោះថ្នាក់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថ្មីមួយបន្ថែមទៀតនៃការបរិភោគអំបិល និងជាតិប្រៃខ្លាំង នោះគឺអំបិលអាចបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះ។
បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅមហាវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យវីយ៉ែនប្រទេសអូទ្រីស អ្នកមានទម្លាប់បរិភោគអាហារ ដោយរោយអំបិលបន្ថែម ក្នុងម្ហូបពេលបាយ មានគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះជិត៤០%លើសអ្នកគ្មានទម្លាប់ថែមអំបិលក្រៅសោះឬថែមម្តងម្កាល។ នេះជាលទ្ធផលនៃការសិក្សាលើពលរដ្ឋអង់គ្លេស ប្រមាណជិតកន្លះលាននាក់ (៤៧០០០០នាក់) នៅរវាងពីឆ្នាំ២០០៦ដល់ឆ្នាំ២០១០។ អ្នកចូលរួមពិសោធន៍ ត្រូវឆ្លើយនឹងសំណួរទាក់ទងនឹងទម្លាប់ប្រើអំបិលថែមនៅពេលទទួលទាន។ ដឹកនាំសិក្សាដោយវេជ្ជបណ្ឌិត Selma Kronsteiner-Gicevic et Tilman Kühn អ្នកស្រាវជ្រាវបានយកចម្លើយរបស់ពួកគេទៅប្រៀបធៀប រយៈពេល១១ឆ្នាំ ទៅនឹងលទ្ធផលតាមដានមើលកំរិតសូយ្យូម (ជាតិអំបិល) នៅក្នុងទឹកនោម ដែលជារង្វាស់ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីបរិមាណទទួលទានជាតិអំបិល និងទិន្នន័យជាតិនៃជំងឺមហារីក។
ការផ្ទៀងផ្ទាត់បានបង្ហាញថា អ្នកប្រកាសមានទម្លាប់ថែមអំបិលក្នុងអាហារ រាល់ពេល និងជាប្រពៃណី មានហានិភ័យកើតជំងឺមហារីកក្រពះដល់ទៅ៣៩%លើសអ្នកដែលបរិភោគសាប (មិនថែមអំបិលសោះ)។
អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតនោះ គឺទំនាក់ទំនងរវាងជាតិប្រៃអំបិលនិងជំងឺមហារីកក្រពះ...
Duration:00:09:09
តើអ្វីទៅជាដំណេកបណ្តុះគំនិត?
5/15/2024
គេងថ្ងៃ មិនត្រឹមតែអាចជួយប្រមូលកម្លាំងនិងបំពេញកង្វះខាតផ្នែកដំណេកកាលពីយប់ តែអាចជួយខួរក្បាល ការចងចាំ និងបណ្តុះគំនិតថ្មីទៀតផង។ តើត្រូវគេងថ្ងៃយ៉ាងណាទើបអាចទាញយកប្រយោជន៍ទាំងអស់នេះ? សូមស្តាប់បទអត្ថាធិប្បាយរបស់អៀង សុខម៉ិញដូចតទៅ។
ដំណេកគ្រប់គ្រាន់ និងត្រឹមត្រូវតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ត្រ គឺត្រូវសំរាន្តពី ៧ ទៅ ៨ ម៉ោង ជាមធ្យម ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ដូចលោកអ្នកនាងបានជ្រាបក្នុងកម្មវិធីសុខភាពមុនៗ ដែលបានលើកឡើងអំពីផលប៉ះពាល់នៃការទទួលទានដំណេកមិនគ្រប់គ្រាន់។ មានការសិក្សាច្រើនណាស់ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញថា ការទទួលទានដំណេករយៈពេលខ្លីពេក ផ្តល់ផលអាក្រក់ដល់សុខភាព ៖ បង្កើនគ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់ ប្រព័ន្ធការពារខ្លួនចុះខ្សោយ បាត់បង់ការចងចាំ និងភាពប្រុងប្រយ័ត្នធ្លាក់ចុះ កើតរោគព្រួយ និងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ។ល។ និង។ល។ ដោយមិនភ្លេចឡើយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលងាយកើតឡើងបានពេលអ្នកបើកបរនឿយហត់ គេងមិនឆ្អែត អត់ងងុយ ឬងងុយគេង។
ក្រោម៦ម៉ោង ចាត់ទុកថា “ជាដំណេកមិនគ្រប់គ្រាន់” ហើយ។ ដូច្នេះដើម្បីអាចបំពេញកង្វះខាតនេះបានខ្លះ ដំណោះស្រាយតែមួយគឺការ គេងថ្ងៃ បង្គ្រប់។ ការសិក្សាកាន់តែច្រើនឡើងៗ បានបញ្ជាក់អំពីគុណប្រយោជន៍នៃការសំរាកថ្ងៃ។ សម្រាប់ក្រសែភ្នែកអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសំរាន្តថ្ងៃមិនមែនជាសញ្ញានៃភាពខ្ជិលច្រអូស ដូចការគិតរបស់មនុស្សជំនាន់មុនមួយចំនួនទេ។
ការសំរាកថ្ងៃ មានផលប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ៖ អ្នកដែលមានកាលវិភាគការងារមមាញឹក ជាប់រដឹកដល់យប់ជ្រៅ ការសំរាកពេលថ្ងៃបន្តិចបន្តួចសោះ អាចនឹងជួយបំពេញកង្វះខាតផ្នែកដំណេកពេលយប់បាន។ គេងថ្ងៃអាចកាត់បន្ថយ Stress អាចជួយរក្សា និងឱ្យមានការចងចាំល្អ និងអាចផ្ទង់អារម្មណ៍បាននឹង ក្នុងការបញ្ចេញសកម្មភាពការងារ ឬគំនិតផ្តួចផ្តើមល្អ និងធ្វើឱ្យមុខងារប្រព័ន្ធប្រសាទមានលំនឹងល្អឡើងវិញ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ សម្រាកថ្ងៃ អាចនឹងធ្វើឱ្យយើងស្ថិតនៅជាមនុស្សមានសភាពរហ័សរហួនវាងវៃជានិច្ច។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអួតអាងច្រើនអំពីគុណប្រយោជន៍នៃការសម្រាកថ្ងៃ ចុះតើមានក្បួនសម្រាកថ្ងៃដែរឬទេ? តើត្រូវសម្រាកប៉ុន្មានម៉ោង ប៉ុន្មាននាទី ទើបចាត់ទុកថាការសម្រាកថ្ងៃដែលផ្តល់គុណប្រយោជន៍ល្អឥតខ្ចោះ? បើគេងយូរពេកឬឆាប់ពេក អ្នកខ្លះភ្ញាក់បែរជាស៊ើងមមើង ញាក់ញ័រខ្លួនទៅវិញ។ បើដូច្នេះសួរថាតើត្រូវប្រើរយៈពេលប៉ុន្មាននាទី និងគេងនៅពេលម៉ោងណា ទើបចាត់ទុកថាជាការគេងថ្ងៃដ៏ល្អបំផុតនោះ? តើមានកំរិតស្តង់ដារ និងអនុសាសន៍ណែនាំដែលអ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រទើបរកឃើញថ្មីទេ?
២០នាទីដើម្បីខួរក្បាល
គ្មានទេក្បួនខ្នាត ឬវេជ្ជបញ្ជាពិសេស ប្រាប់ពី រយៈពេលនៃការគេងថ្ងៃ ! រយៈពេលដ៏ប្រពៃ គឺអាស្រ័យទៅតាមពេលវេលារបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ រយៈពេលគេងថ្ងៃកំរិតស្តង់ដារ និងជាគោល ដែលគេធ្លាប់ឮកន្លងមក គឺ ២០នាទី។ ដំបូន្មាននេះនៅតែមានតម្លៃជានិច្ច។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Sylvie Royant-Parola គ្រូពេទ្យឯកទេសចិត្តសាស្ត្រដំណេក ក៏ឯកភាពនឹងអនុសាសន៍ខាងលើដែរ និងបានផ្តល់សេចក្តីណែនាំបន្ថែមទៀតថា ត្រូវសំរាន្តថ្ងៃ នៅពេលថ្ងៃ កុំចាំដល់ពេលបាក់រសៀល ព្រោះវាអាចនឹងទៅរំខានដំណេកនៅពេលយប់។ ពេលវេលាដ៏ល្អប្រពៃនៃដំណេកថ្ងៃ គឺនៅកណ្តាលថ្ងៃ។ ចំណែករយៈពេលវិញ វាអាស្រ័យទៅលើស្ថានភាពរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ បើអ្នកមានពេលសំរាន្តយប់ខ្លី មិនគ្រប់គ្រាន់ខ្លាំង អ្នកអាចចំណាយពេលដេកថ្ងៃ ពីរទៅបីម៉ោង ដើម្បីឱ្យសរីរាង្គកាយអាចស្រូបសាកថាមពលបំពេញកង្វះខាតដំណេកនៅពេលយប់បាន។
ប៉ុន្តែបើអ្នកមានដំណេកពេលយប់ធម្មតាទេ រយៈពេលដ៏ល្អប្រពៃបំផុតសម្រាប់សុខភាព គឺ២០នាទី។ សំងំសម្រាកខួរក្បាលតែ២០នាទី ទើបមិនសូវរំខានដល់ដំណេកនាពេលយប់ តែគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ ក្នុងបំពេញថាមពលនិងប្រមូលភាពប្រុងប្រយ័ត្នបានយ៉ាងពេញលេញវិញ។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតដដែល។
១នាទី ដើម្បីគំនិតថ្មី
ជាងនេះទៅទៀត ប្រសិនបើអ្នកខ្លាចជ្រុល លង់ដំណេកខក ដែលនាំការសម្រាកថ្ងៃវែងជ្រុល ជម្រើសមួយទៀត គឺការសំរាកថ្ងៃតែមួយស្រលេត ឬធ្មេញឱ្យលក់មួយនាទី ដូចអ្នកប្រាជ្ញ អាល់ប៊ែរ អាំងស្តាញទៅ។ មួយឬពីរនាទីយ៉ាងច្រើននេះ គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រមូលអារម្មណ៍មកផ្ចង់ធ្វើការងារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពបន្តទៀតបានផង និងជួយបណ្តុះគំនិតថ្មីៗផង។ ការគេងថ្ងៃដ៏ខ្លីបែបនេះ...
Duration:00:09:15
តរោមភ្នែកអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពភ្នែក?
5/8/2024
តើអ្នកធ្លាប់ស្រមៃចង់បានរោមភ្នែកវែងកោង-ងដែរឬទេ? ត-បណ្តុះរោមភ្នែកឱ្យវែងក្រាស់ល្អ កំពុងពេញនិយមខ្លាំងសម្រាប់សុភាពនារីទាំងឡាយ។ ប៉ុន្តែ ការ ត-អ៊ុត ឬកាត់រោមភ្នែក និងលាបផាត់មុខ មិនមែនគ្មានហានិភ័យសម្រាប់សុខភាពទេ។ តើជាហានិភ័យយ៉ាងណា?
ដុះនៅចុងត្របកភ្នែក និងជារោមតូចៗមែន តែរោមភ្នែក អាចជួយលើកសម្រស់និងពន្លឺក្រសែភ្នែកឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈទាក់ទាញ។ តួនាទីរបស់រោមភ្នែកមិនកំរិតត្រឹមការផ្តល់ភាពទាក់ទាញនិងលើកសម្ផស្សមុខមាត់ទេ។ មនុស្សគ្រប់រូបច្រើនប្រហែសមើលរំលង មិនសូវគិតដល់ឡើយ តែតាមការពិតទៅនោះរោមភ្នែកមានចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការការពារគ្រាប់ភ្នែកទាំងគូរបស់យើង ពីភាពគំរាមកំហែងផ្សេងដែលមានប្រភពមកពីខាងក្រៅ។
រោមភ្នែកមានតួនាទីដូចម្តេចខ្លះ?
ដូចរោមចិញ្ចើម រោមភ្នែកមាននាទីសំខាន់បី គឺ ជារបងការពារផង ជាលក្ខណៈបញ្ចេញទឹកមុខផង និង ភាពទាក់ទាញទៀត។
រោមភ្នែកជារបង ជារនាំង ទប់ វត្ថុមិនស្អាត ជាកម្ទេច លម្អង ធូលី ឱ្យត្រឹមគល់រោមលើត្របកភ្នែក កុំឱ្យចូលក្នុងភ្នែកបាន។ រោមភ្នែក ជាទំនប់ទប់តំណក់ញើស ដែលជាទឹកមិនបរិសុទ្ធ មិនឱ្យហូរចូលមករំខានភ្នែក។ ហើយជាចុងក្រោយ រោមភ្នែកប្រៀបដូចជាវាំងនន ចាំបាំងទប់កុំឱ្យពន្លឺថ្ងៃ ឬកាំរស្មីព្រះអាទិត្យ ចាំងចូលភ្នែកខ្លាំង ដោយត្រង់ៗពេក នៅពេលបើកបិទភ្នែក។
រោមភ្នែកមានចំណែកជួយលើកដាក់ទឹកមុខ។ យោងទៅតាមកម្រាសនិងប្រវែងរបស់រោមភ្នែក ទឹកមុខមនុស្សអាចប្រែប្រួលស្រស់ស្អាតដោយយ៉ាង ឯក្រសែភ្នែកក៏អាចជ្រៅ និងមានលក្ខណៈរលឹមទៅតាមនោះដែរ។ ពោលគឺពេលធ្មេចបើកម្តងៗ រោមភ្នែកជាតំណាងនៃភាពទាក់ទាញរបស់មនុស្ស មិនថាជាស្ត្រីឬប្រុសឡើយ។ ដូចពាក្យចាស់លោកថា មនុស្សល្អនៅត្រង់ភ្នែកភ្លឺថ្លា មានរោមភ្នែកកោងងដូចគេពត់។
បើចិញ្ចើម និងរោមភ្នែក ជាតំណាងនៃភាពទាក់ទាញ និងស្រស់ស្អាតដូច្នេះ តើនរណាមិនចង់បានរោមភ្នែកងក្រាស់ល្អនោះ។ ប៉ុន្តែធម្មជាតិបង្កើតមនុស្សមកមិនដូចគ្នាទេ។ ខ្លះមានរោមភ្នែកខ្លី ស្តើង រង្វើល ហើយសំយ៉ុងចុះទៀត។ ខ្លះក៏មានរោមភ្នែកក្រាស់ វែង និងកោង ងល្អ ដែលលើកសម្ផស្ស និងក្រសែភ្នែកឱ្យកាន់តែមានមន្តស្នេហ៍ខ្លាំងបន្ថែមទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា នៅពេលផាត់មុខចូលរួមក្នុងកម្មវិធីធំៗ អ្នកសំអាងតែងបំពាក់រោមភ្នែកជូនភ្ញៀវ។ វាក៏មិនមែនជាការកម្រដែរ ដែលស្ត្រីខ្លះមិនចូលចិត្តតែងខ្លួនលាបម្សៅលាបក្រេមមែន តែមិនភ្លេចឡើយការគូសចិញ្ចើម និង គូសភ្នែក លាបម៉ាស្ការ៉ា រំលេចរោមភ្នែក លម្អមុខមាត់នោះ។ បិទរោមភ្នែកសិប្បនិម្មិតជាក៏អ្វីដែលមានធ្វើច្រើនកន្លងមកដែរ។
តរោមភ្នែកអាចបង្កហានិភ័យយ៉ាងណា?
ស្ត្រីខ្លះ ហ៊ានចំណាយដល់ទៅសាក់ចិញ្ចើម និងគល់រោមភ្នែក ដើម្បីរំលេចនិងបង្អួសក្រសែភ្នែក និងកុំឱ្យពិបាកចំណាយពេលគូរផាត់រាល់ថ្ងៃ។ បច្ចុប្បន្ន និន្នាការដ៏ពេញនិយមមួយទៀត គឺការអ៊ុត តរោមភ្នែកឱ្យឡើងវែង កោង បានយូរតែម្តង។ តើលោកអ្នកនាងធ្លាប់បានសាកល្បង អ៊ុតត រោមភ្នែក ហើយឬនៅ?
បច្ចេកទេសបណ្តុះតរោមភ្នែកនេះ គឺជាការបិទរោមភ្នែកសិប្បនិម្មិតលើរោមភ្នែកធម្មជាតិ ដើម្បីឱ្យមើលទៅឃើញក្រាស់និងវែងជាងមុន។ ដើម្បីបិទឬតរោមភ្នែកសិប្បនិម្មិត គេត្រូវការប្រើដង្កៀបសម្រាប់ដករោមធំវែង ចាប់រោមភ្នែកសិប្បនិម្មិតយកទៅបិទនៅចន្លោះរោមភ្នែកពិតដោយប្រើជ័រកាវ មានសណ្ឋានអន្ធិលៗ។ ស្តាប់ទៅហាក់ដូចជាស្រួលណាស់ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ នរណាក៏អាចប្រកាស និងតាំងខ្លួនជាអ្នកជំនាញបណ្តុះតរោមភ្នែកបានដែរ ដោយគ្មានបានទៅរៀនសូត្រហាត់ហ្វឹកជំនាញនេះសោះ។ ហើយរូបយើងផ្ទាល់ក៏អាចទៅរកទិញប្រដាប់តរោមភ្នែកតាមអ៊ីនធ័រនែត រួចធ្វើខ្លួនឯងនៅផ្ទះក៏បានទៀត។
ប៉ុន្តែសូមប្រុងប្រយ័ត្ន ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌអនាម័យមិនគ្រប់គ្រាន់ ហើយសម្ភារៈប្រើប្រាស់មិនស្អាត មិនបានសម្អាតសម្លាប់មេរោគត្រឹមត្រូវទេ អ្នកអាចនឹងមានបញ្ហារលាក ការបង្ករោគ និងឡើងពពែឆ្កែ ព្រោះរោមភ្នែកគឺជាច្រកផ្លូវដែលបាក់តេរីអាចឆ្លងចូលក្នុងភ្នែកបាន។
ជាងនេះទៅទៀត គ្រូពេទ្យឯកទេសភ្នែកបានពន្យល់ថា សមាសធាតុផ្សំនៅក្នុងជ័រកាវខ្លះអាចនាំឱ្យមានការរោល ឬអាល់ឡែកហ្ស៊ីតែម្តងផង។ មានអ្នកចូលចិត្តតរោមភ្នែកច្រើនណាស់បានក្លាយជាជនរងគ្រោះ ជួបករណីអាល់ឡែកហ្ស៊ី ហើយបង្ហោះផ្សាយប្រាប់តាមបណ្តាញសង្គម។ ទម្រង់នៃអាល់ឡែកហ្ស៊ីបង្កឡើងដោយការតរោមភ្នែក អាចជាការលេចឡើងនូវក្រមរស្រែងនៅចុងត្របកភ្នែក។...
Duration:00:09:27
តើអ្វីទៅជាអាការៈអស់រដូវ ឬវិបត្តិហាប្លាយរបស់បុរស?
4/24/2024
ក្នុងខណៈដែលស្ត្រីគ្រប់រូប ត្រូវឆ្លងកាត់ជាចាំបាច់ដំណាក់កាលធ្វើទុក្ខមិនស្រណុកខ្លួនព្រោះអស់រដូវ (Ménopause) បុរសចូលដល់វ័យ៥០ឆ្នាំឡើងទៅក៏មានអាការៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងបាតុភូតអស់រដូវរបស់ស្ត្រីដែរ។ អាការៈអស់រដូវសម្រាប់បុរស មានឈ្មោះជាភាសាបារាំងថា អង់ដ្រូប៉ូស្ស Andropause ឬវិបត្តិហាប្លាយជាភាសាសាមញ្ញ។ តើវិបត្តិAndropause ជាអ្វី? មានរោគសញ្ញាយ៉ាងណា? និងអាចព្យាបាលការពារបានដែរឬទេ?
តាំងពីចូលវ័យ៥០ឆ្នាំប្លាយមក តើអស់លោកជាបុរសធ្លាប់មានអារម្មណ៍អស់កម្លាំងចម្លែក ចុះខ្សោយ បែកញើសស្អិតពេលយប់ សម្រាន្តមិនស្កប់ ចេះមួរមៅ បាត់ចំណង់តណ្ហា ឬលែងសូវបះខឹងផ្តេសផ្តាសទេ? ទាំងអស់នេះជាអាចជាអាការៈធម្មតានៃដំណើរធម្មជាតិរបស់មនុស្សចាស់ទេ តែក៏អាចជាសញ្ញាប្រាប់ថាអ្នកកំពុងមានអាការៈអស់រដូវAndropause ដែរ។ បុរសមានរដូវដែរឬ?
តើការអស់រដូវអង់ដ្រូប៉ូស្ស ឬការអស់រដូវបុរសជាអ្វី?
នៅអាយុចម្លោះចាប់ពី៤៥-៥៥ឆ្នាំ ប្រព័ន្ធសរីរាង្គកាយស្ត្រីឈប់ផលិតអ័រមូនបន្តពូជទាំងស្រុង (អូវ៉ែរឈប់បញ្ចេញអ័រមូនoestrogène និង progesterone) ដែលគេនិយមហៅថាដំណាក់កាលអស់រដូវ ឬMénopause ជាភាសាបារាំង។ ឯខាងបុរសគ្មានរដូវគ្មានខែដូចស្ត្រីមែន តែដល់អាយុខ្ទង់នេះ បុរសក៏ចេះចុះខ្សោយ និងឆ្លងចូលដល់ដំណាក់មួយដែលការផលិតអ័រមូនផ្លូវភេទចុះថយជាលំដាប់ដែរ គ្រាន់តែប្រព័ន្ធបន្តពូជបុរសមិនបញ្ឈប់តួនាទីទាំងស្រុង ដូចស្ត្រីតែប៉ុណ្ណោះ។ បុរសនៅតែរក្សាលទ្ធភាពបន្តពូជបានដដែល។ មានន័យថាចូលដល់វ័យ៥០ឆ្នាំស្ត្រីលែងមានរដូវ និងលែងសមត្ថភាពបង្កកំណើតកូនតាមបែបធម្មជាតិហើយ ឯចំណែកបុរសវិញ អាចមានកូនរហូតដល់ថ្ងៃស្លាប់។ នេះជាភាពខុសគ្នាដ៏ធំមួយរវាងស្រ្តីនិងបុរស ដែលជំរុញឱ្យអ្នកជំនាញមួយចំនួន បដិសេធមិនហៅ Andropause ថាជាអាការៈអស់រដូវបុរស សម្របតាមអាការៈអស់រដូវរបស់ស្ត្រីMénopauseទេ។
ម្យ៉ាងទៀត ដោយជាក់ស្តែងនោះ មានបុរសតែប្រមាណពី១០ទៅ២០% ដែលកើតអាការៈអង់ដ្រូប៉ូស្ស ចាប់ពីអាយុ៥០ឆ្នាំទៅ និងរហូតដល់៥០%សម្រាប់បុរសវ័យចំណាស់លើសពី៧០ឆ្នាំ។
Andropause ជាបាតុភូតសរីរៈវិទ្យាដែលគេពុំទាន់ស្គាល់ច្បាស់នៅឡើយទេ ហើយក៏គ្មានដែរនិយមន័យណាកំណត់អាយុដែលមានអង់ដ្រូប៉ូស្សនោះ។ ការអស់រដូវបុរសគឺចង់សំដៅលើការធ្លាក់ចុះអ័រមូនភេទរបស់បុរសដែលគេស្គាល់ច្បាស់ជាងគេគឺអ័រមូន “តេស្តូស្តេរ៉ូន” និងអ័រមូនផ្លូវភេទផ្សេងៗទៀត យ៉ាងសន្សឹមៗ ទៅតាមវ័យ និងតាមច្បាប់ធម្មជាតិ ចាប់ពីអាយុ៤៥ឆ្នាំឡើងទៅ។ ហើយអង់ដ្រូប៉ូស្សបុរស ក៏មិនមែនជាដំណាក់កាលដែលអាចបែងចែងឱ្យដាច់ស្រលះរវាងពេលមុននិងពេលក្រោយ ដូចករណីមនុស្សស្រីទេ។
តេស្តូស្តេរ៉ូន ជាអ័រមូនផ្លូវភេទបញ្ចេញដោយសរីរៈភេទ មានច្រើនសម្រាប់បុរស និងតិចតួចសម្រាប់ស្ត្រី ទើបបានជាគេឱ្យឈ្មោះថាអ័រមូនបុរស។ អ័រមូននេះមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការទ្រទ្រង់សុខមាលភាពអារម្មណ៍និងរាងកាយ។ ចំពោះមនុស្សប្រុស តេស្តូស្តេរ៉ូនមួយភាគធំផលិតដោយពងស្វាស និងជាអ្នកចាត់ចែងគ្រង់គ្រងចំណង់តណ្ហា ម៉ាសឆ្អឹង ខ្លាញ់ សាច់ដុំ និងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមនិងស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត។
ពោលគឺអ័រមូននេះមានបេសកកម្មធំណាស់ សម្រាប់ជាមោទនភាពបុរស។ បរិមាណអ័រមូនបុរស តេស្តូស្តេរ៉ូន ឡើងខ្ពស់ខ្លាំងបំផុតនៅអាយុម្តុំខ្ទង់២០ឆ្នាំ។ ចាប់ពីអាយុ៣០ឆ្នាំឡើងទៅ អត្រាតេស្តូស្តេរ៉ូន ក្នុងឈាមចាប់ធ្លាក់ចុះ ដោយឯងៗក្នុងកំរិត១ទៅ២%ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ការធ្លាក់ចុះបរិមាណអ័រមូនបុរសនេះ ធ្វើឱ្យខូចគុណភាពជីវិតខ្លាំងណាស់ និង ចេញចាស់ ភ្លាមភ្លែតគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលសម្រាប់បុរសខ្លះ។ ស្ត្រីក្រោយអស់រដូវចាប់មានអត្រាតេស្តូស្តេរ៉ូនថយចុះជាលំដាប់ ដោយជួនមាន ជួនគ្មានរោគសញ្ញាទេ។
តើអាការៈអស់រដូវបុរសផ្តល់រោគសញ្ញាដូចម្តេចខ្លះ?
ដោយនិយាយតែពីករណីបុរសមានសុខភាពធម្មតាគ្មានជំងឺជាប់ក្នុងខ្លួន អាការៈសញ្ញារបស់បុរសអស់រដូវអង់ដ្រូប៉ូស្ស មានប្រហាក់ប្រហែលនឹងស្ត្រីអស់រដូវដែរ។ អាការៈរោគទាំងនោះមានដូចជា ធ្លាក់កម្លាំង ថយថាមពលចេះចង់សម្រាកថ្ងៃ ខ្លះប្តូរផ្លាស់ឥរិយាបថ និងអត្តចរិក ក្លាយជាមនុស្សឆាប់ខឹង ចេះខូចចិត្តបែបបាក់ទឹកចិត្តផង និងអាចមានវិបត្តិដំណេកទៀត។ ស្រកសាច់ដុំ លែងសូវមានរោមពុកមាត់ពុកចង្កា ឬ ក្បាលឡើងឆក ឡើងទំពែក ស្បែកក៏ឡើងស្រអាប់ ស្ងួត តែសម្បូរខ្លាញ់អាក្រក់ ទៅស្តុកផ្តុំនៅម្តុំពោះធ្វើឱ្យដុះក្បាលពោះ។ ចេះក្តៅឆួល បែកញើសនៅពេលយប់ ខ្សោយសមត្ថភាពផ្លូវភេទ...
Duration:00:08:11
តើការជក់កញ្ឆាប៉ះពាល់ដល់សុខភាពខួរក្បាលនិងផ្លូវចិត្តយ៉ាងណាខ្លះ?
4/19/2024
អាល្លឺម៉ង់ជាប្រទេសដ៏ធំជាងគេ ដំបូងបង្អស់នៅអឺរ៉ុបដែលអនុវត្តច្បាប់សេរីនិយម អនុញ្ញាតឱ្យជក់ ទិញ កញ្ឆាតាមទីសាធារណៈ និងដាំកញ្ឆានៅតាមផ្ទះ ដើម្បីជាការកំសាន្តលំហែចិត្ត។ ប៉ុន្តែកញ្ឆាជាគ្រឿងញៀនមួយប្រភេទដែលល្បីខាងធ្វើឱ្យខូចខួរក្បាល និងផលវិបាកជាច្រើនផ្សេងទៀតណាស់ចំពោះសង្គមនិងសុខភាព។ នេះជាឱកាសបូកសរុបឡើងវិញអំពីផលប៉ះពាល់នៃកញ្ឆាចំពោះសុខភាព។
បន្ទាប់ពីប្រទេសម៉ាល់ត៍ នៅឆ្នាំ២០២១ លុចសំបួរនៅឆ្នាំ២០២៣ ចាប់ពីថ្ងៃទី១មេសា២០២៤មក ប្រជាពលរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់ពេញវ័យអាយុចាប់១៨ឆ្នាំឡើងទៅ ក៏អាចជក់ អាចមានកញ្ឆាក្នុងហោបៅចំនួន២៥ក្រាម បានដែរ នៅតាមទីសាធារណៈ និងដល់ទៅ៥០ក្រាមទុកនៅក្នុងផ្ទះ ព្រមទាំងអាចដាំកញ្ឆានៅតាមយ៉ផ្ទះរបស់ខ្លួនបានដល់ទៅបីដើមទៀតផង។ នេះជាលទ្ធផលនៃការធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ ព្រមអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋប្រើកញ្ឆាកំសាន្តដោយស្របច្បាប់។
ជាការទន្ទឹងរង់ចាំបំផុតសម្រាប់អ្នកធ្លាប់និងចង់ប្រើប្រាស់កញ្ឆា តែទន្ទឹមគ្នានេះ ក្តីព្រួយបារម្ភក៏កើតមានច្រើនខ្លាំងដែរក្នុងរង្វង់អ្នកជំនាញសុខាភិបាល និងមតិសាធារណៈទូទៅ។ ហេតុអ្វីបានជាពួកគេព្រួយបារម្ភចំពោះបើកផ្លូវឱ្យប្រើកញ្ឆាជាសាធារណៈ?
តើកញ្ឆាជាអ្វី?
កញ្ឆាជារុក្ខជាតិម្យ៉ាង ងាយដាំ ងាយដុះ និងមានផ្ទុកសារធាតុពុល ឬ ម៉ូលេគុល សំខាន់មួយ មានឈ្មោះថា Tetrahydrocannabinol ហៅកាត់ THC ដែលជាភ្នាក់ងារទទួលខុសត្រូវបង្កឥទ្ធិពលអាក្រក់លើប្រព័ន្ធប្រសាទ ដោយអាចធ្វើឱ្យអ្នកជក់បាត់បង់វិចារណញ្ញាណ ងាយច្របូកច្របល់ ក្នុងបរិស្ថាន ក្នុងពេលវេលា និងទីកន្លែង។ កញ្ឆាត្រូវបានគេចាត់បញ្ចូលជាគ្រឿងញៀនមួយ។ កំហាប់របស់កញ្ឆា ប្រែប្រួលទៅតាមរបៀបផ្សំធ្វើ និងទៅតាម តំបន់នៃការដាំដុះ។ ក្រោយពីបានកែច្នៃ សម្ងួត ឬ បំប្លែងឱ្យចេញជាសណ្ឋានផ្សេងគ្នាមក រុក្ខជាតិកញ្ឆា ត្រូវបានអ្នកប្រើប្រាស់ដាក់ឈ្មោះប្លែកៗគ្នា ទៅតាមទម្រង់។ បើជាស្លឹកនិងធាងសម្ងួត គេច្រើននិយម ហៅថា ស្មៅ Herbe។ ចំណែកឯជ័ររបស់វា ដែលខ្ចប់ជាបន្ទះ ឬទ្រវែង មានពណ៌បៃតង ត្នោត ឬលឿងវិញ មានឈ្មោះថា Haschich ឬ hachis hash។ កញ្ឆាទាំងពីរប្រភេទនេះ ត្រូវបានគេយកមកលាយជក់ជាមួយនឹងបារី។ ជាចុងក្រោយគឺប្រេងកញ្ឆា ដែលគេច្រើនជក់ក្នុងខ្សៀ ប៉ុន្តែពុំសូវមានធ្វើចរាចរណ៍ច្រើនទេ។
តើកញ្ឆាផ្តល់ភាពញៀនខ្លាំងកំរិតណា?
តាំងពីមានការបែងចែក ច្បាប់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាគ្រឿងញៀននៅ សតវត្សទី២០មក កញ្ឆាត្រូវបានគេចាត់ទុកជាគ្រឿងញៀនខ្សោយ ឬ អាចនិយាយផ្ទុយមកវិញបានថា បើគេប្រើពាក្យ គ្រឿងញៀនខ្សោយនោះគឺគេនិយាយសំដៅលើកញ្ឆាហើយ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ គ្រូពេទ្យជាច្រើនយល់ថា កញ្ឆាមិនមែនជាគ្រឿងញៀនខ្សោយ ដូចដែលគេបានគិតពីមុននោះទេ ការពិតកញ្ឆាជាគ្រឿងញៀន ដែលមានប្រតិកម្មយឺតប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលបានចូលជ្រាបដល់ក្នុងសារពាង្គកាយមនុស្សណាហើយ មនុស្សនោះត្រូវការពេលវេលាយូរណាស់សម្រាប់បំផ្លាញសារធាតុពុលញៀន THCរបស់កញ្ឆានេះវិញ។
ខុសពីជំនឿដែលមានកន្លងមក ហានិភ័យធា្លក់ខ្លួនញៀនដោយកញ្ឆា ទាបជាងជក់បារី និងសុរា (គ្រឿងស្រវឹង)ទេ។ ដើម្បីប្រៀបធៀប និងបើគិតជាតួលេខ ហានិភ័យញៀនកញ្ឆាមានកំរិតប្រមាណ១០% ឯការជក់បារី មានជាតិនីកូទីន មានហានិភ័យញៀនដល់ទៅ៣៥% និង១៧%សម្រាប់ការជក់អាភៀន និង១៥%សម្រាប់អ្នកផឹកស្រា។ គ្រាន់តែថា អ្នកជក់កញ្ឆាខ្លះអាចអភិវឌ្ឍភាពញៀនខ្លាំងមែនទែនតែម្តង។
កញ្ឆាធ្វើមនុស្សកើតរោគរវើរវាយដូចវិកលចរិកមែនឬ?
ថ្វីបើកញ្ឆាត្រូវបានវេជ្ជសាស្ត្រយកមកប្រើជាថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺមួយចំនួនមែន ប៉ុន្តែកញ្ឆាជាប់ឈ្មោះអាក្រក់ ថាអាចធ្វើឱ្យមនុស្សឆ្កួត ខូចខួរក្បាល មានរោគចិត្តដូចកើតរោគរវើរវាយឬបាក់ទឹកចិត្ត។ ការអះអាងបែបនេះមិនខុសទាំងស្រុងទេ។ កញ្ឆាមិនមែនជាមូលហេតុផ្ទាល់នាំឱ្យមានរោគឆ្កួតទេ។ គ្រប់អ្នកជក់មិនសុទ្ធតែធ្លាក់ខ្លួនឈឺកើតរោគរវើរវាយឡើយ តែសម្រាប់អ្នកមានសុខភាពទន់ខ្សោយ ងាយរងគ្រោះ មានស្នាមស្រេច មានប្រព័ន្ធកោសិការងាយទទួលសារធាតុញៀន កញ្ឆាជាអ្នកជួយរុញឱ្យធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺប៉ះពាល់នឹងផ្លូវចិត្ត រវើរវាយណាស់ ក្រោយពីបានជក់កញ្ឆាហើយ។បញ្ហាដ៏ធំរបស់កញ្ឆាមួយទៀត ពេលជាតិកញ្ឆាជ្រាបចូលក្នុងខ្លួនភ្លាម អ្នកជក់មានអារម្មណ៍រីករាយ ទន់ភ្លន់ រួសរាយខុសធម្មតា និងសើចសប្បាយណាស់។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក ជាតិពុលកញ្ឆានឹងធ្វើសកម្មភាពលើខួរក្បាល និងប្រព័ន្ធប្រសាទ។ កញ្ឆា...
Duration:00:07:07
សារធាតុរ៉ែដែកមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាសម្រាប់សរីរាង្គកាយ?
4/11/2024
មនុស្សយើងម្នាក់ៗមានផ្ទុកជាតិរ៉ែដែកក្នុងខ្លួនតិចតួចបំផុត គឺប្រមាណតែ ៤ក្រាម។ ប៉ុន្តែ ជាតិដែកជាសារធាតុចិញ្ចឹម ដែលសរីរាង្គកាយមិនអាចខ្វះបានទេ និងក៏មិនត្រូវឱ្យមានច្រើនជ្រុលឡើយ។ បើខ្វះជាតិដែក មនុស្សអាចនឹងមានអាការៈខ្វះឈាម ស្លេកស្លាំង អស់កម្លាំង ធីងធោង។ តែបើមានជាតិដែកច្រើនជ្រុល វាក៏អាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាអស់កម្លាំង ឈឺចុកចាប់នៅសន្លាក់ ឬអាចធ្វើឱ្យខូចដល់ថ្លើម និងតម្រងនោមទៀត។ តើរ៉ែដែកមានតួនាទី និងសារៈសំខាន់យ៉ាងខ្លះសម្រាប់សុខភាពសរីរាង្គកាយ?
សារធាតុខ្លះមានចំនួនតិចតួច ស្ទើរគ្មានទម្ងន់សោះក្នុងសរីរាង្គមនុស្ស ប៉ុន្តែមានតួនាទីគន្លឹះ និងមិនអាចខ្វះបានទេសម្រាប់ទ្រទ្រង់ឱ្យមានសុខភាពល្អ។ នោះគឺសារធាតុរ៉ែ។ សារជាតិរ៉ែមានជាច្រើនមុខណាស់ តែនៅថ្ងៃនេះ កម្មវិធីសុខភាពសូមលើកមកនិយាយតែអំពីសារធាតុរ៉ែដែកមួយទេ។ ជាតិដែកដ៏ចាំបាច់ ត្រូវមានកំរិតរង្វាស់ដ៏ត្រឹមត្រូវបំផុត មិនឱ្យត្រូវឱ្យលើសឬខ្វះបានឡើយ។
សរីរាង្គកាយមនុស្សធំពេញវ័យម្នាក់ៗមានផ្ទុក៣,៥ទៅ៥មីល្លីក្រាមក្នុងមួយគីឡូក្រាម ឬសរុបទៅ ត្រូវជាប្រមាណតែ៤ក្រាមប៉ុណ្ណោះ។ តិចតួចមែន ប៉ុន្តែបើខ្វះបន្តិច មនុស្សអាចនឹងមានអាការៈអស់កម្លាំង ធីងធោង ខ្វះឈាម ស្លេកស្លាំង ហើយបើមានច្រើនជ្រុល វាក៏អាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាអស់កម្លាំង ឈឺចុកចាប់នៅសន្លាក់ និងចុងក្រោយអាចធ្វើឱ្យខូចដល់ថ្លើម និងតម្រងនោមទៀត។
តើសារធាតុរ៉ែដែកមានតួនាទីក្នុងសរីរាង្គកាយមនុស្សយ៉ាងណាខ្លះ?
ដែកជាសារធាតុរ៉ែដ៏ចាំបាច់ដែលមានតួនាទីដំបូងគេគឺផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហម Globule rouge សម្រាប់ពាំនាំអុកស៊ីហ្សែនទៅចិញ្ចឹមកោសិកានានារបស់សរីរាង្គកាយ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាផលវិបាកទីមួយនៃការខ្វះជាតិដែក នឹងធ្វើឱ្យមានកង្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម ឬហៅថាជំងឺស្លេកស្លាំង ខ្វះឈាមក្រហម។ ដូច្នេះខ្វះជាតិដែកអាចជាដើមហេតុមួយនៃជំងឺខ្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម។ តួនាទីធំចម្បងជាអ្នកផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមមែនហើយ តែសារធាតុរ៉ែដែកក៏ជាអ្នកចូលរួមចំណែកទ្រទ្រង់ការលូតលាស់របស់សរីរាង្គផ្សេងៗទៀតដូចជា សាច់ដុំ ខួរក្បាល ឬបេះដូង ។ល។ និង។ល។ ព្រមទាំងបញ្ញាញាណរបស់ក្មេង។
ស្ត្រីនិងបុរសត្រូវការជាតិដែកមិនដូចគ្នា។ អាស្រ័យទៅតាមវ័យ ស្ត្រីអាចត្រូវការជាតិដែកច្រើនជាងបុរស ដូចជានៅពេលចាប់ពេញវ័យ (ចូលវ័យក្រមុំ) ស្ត្រីមានធ្លាក់រដូវ បាត់បង់ឈាមជារៀងរាល់ខែ។ ដើម្បីអាចបំពេញនូវការបាត់បង់គ្រាប់ឈាមក្រហម Globule Rouge ស្ត្រីត្រូវបង្កើនកំរិតជាតិដែកឱ្យខ្ពស់។ រយៈពេលមានផ្ទៃពោះ ក៏ជាពេលវេលាដែលស្ត្រីកាន់តែត្រូវការរ៉ែដែកច្រើន លើសធម្មតាដែរ ដោយសរីរាង្គកាយត្រូវការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមសម្រាប់យកទៅចិញ្ចឹមម្តាយអ្នកពរពោះក៏ដូចជាទារកក្នុងផ្ទៃ។
ជាតិដែកសំខាន់ខ្លាំងសម្រាប់ដំណើរការរបស់សរីរាង្គ តែត្រូវឱ្យមានរង្វាស់ដូសយ៉ាងត្រឹមត្រូវ មិនច្រើនពេក និងមិនតិចពេក។ ការវិភាគឈាម ជាមធ្យោបាយដ៏សាមញ្ញដើម្បីវាស់បរិមាណជាតិដែក ដែលមាននៅក្នុងចរន្តឈាម (ជាប្រូតេអ៊ីនដឹកជញ្ជូនជាតិដែកទៅឱ្យសរីរាង្គឬហៅជាភាសាបច្ចេកទេសថាTransferrine) និងជាតិដែកជាសារធាតុបម្រុង (Ferratine)។
ការខ្វះជាតិដែកផ្តល់ផលវិបាកនិងរោគសញ្ញាដូចម្តេចខ្លះ?
កង្វះជាតិដែក ជាកង្វះអាហារូបត្ថម្ភដែលគេជួបប្រទេសជាញឹកញាប់ជាងគេ។ ប៉ុន្តែកង្វះសារធាតុមួយមុខនេះ ច្រើនតែកើតឡើងដោយស្ងាត់ៗ ពុំមានរោគសញ្ញាអ្វីជាជាក់លាក់ទេ នៅពេលដំបូង។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Laurent Frenzel គ្រូពេទ្យឯកទេសឈាមនិងសន្លាក់ និងជាអ្នកទទួលខុសត្រូវមជ្ឈមណ្ឌលឈាមនៅមន្ទីរពេទ្យNecker Enfants malades ក្រុងប៉ារីសប្រទេសបារាំង រៀបរាប់អំពីរោគសញ្ញាខ្លះ ដែលដាស់ស្មារតីយើងឱ្យចាប់អារម្មណ៍ដល់បញ្ហាខ្វះជាតិដែក។
លោក វេជ្ជបណ្ឌិត Laurent Frenzel៖ “គ្មានសញ្ញារោគច្បាស់លាស់បញ្ជាក់អំពីអាការៈខ្វះជាតិដែកទេ តែអាចជាការបាត់បង់រសជាតិ លែងឆ្ងាញ់អាហារ ឬ ជាការជ្រុះសក់ ដែលជាផលវិបាកបង្កឡើងការខ្វះជាតិដែក។ ផលវិបាកដ៏ចម្បងមួយទៀតនៃការខ្វះជាតិដែកនោះគឺការធ្លាក់ចុះនៃបរិមាណគ្រាប់ឈាមក្រហម ពោលគឺការលេចឡើងនូវជំងឺខ្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម។ គឺនៅពេលចាប់មានជំងឺខ្វះគ្រាប់ឈាមក្រហម ទើបរោគសញ្ញានឹងស្តែងចេញឡើង ដូចជាស្លេកស្លាំង អស់កម្លាំងខ្លាំង ឆាប់ហត់។ តែទម្រាំឃើញរោគសញ្ញាទាំងអស់នេះ មានន័យថាវេលាបានកន្លងទៅអស់យូរក្រែលទៅហើយ។...
Duration:00:09:07
កូឡាហ្សែនពិតជាអាចជួយធ្វើឱ្យនៅក្មេងជាងវ័យមែនឬ?
3/13/2024
ជាគ្រាប់ដូចថ្នាំ ជាម្សៅអាហារបន្ថែម ជាឡេលាបស្បែក កូឡាហ្សែនកំពុងពេញនិយមខ្លាំងណាស់នាពេលបច្ចុប្បន្ន។ កូឡាហ្សែនដែលគេប្រើសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺពុកឆ្អឹងស្គាល់តាំងពីយូរ ត្រូវបានឧស្សាហកម្មអួតអាងអំពីប្រសិទ្ធភាពផ្នែកប្រយុទ្ធប្រឆាំងភាពចាស់ជីវជ្រួញរបស់ស្បែកទៀត។ តើកូឡាហ្សែនជាអ្វី ? កូឡាហ្សែនមានឥទ្ធិពលលើស្បែក និងភាពក្មេងរបស់មនុស្សយ៉ាងណា?
ជួយឱ្យនៅក្មេងជាងវ័យ ជួយចិញ្ចឹមស្បែកឱ្យតឹងភ្លឺរលោងល្អ ឱ្យសក់មានសំរិល ឱ្យក្រចកដុះល្អ ... ទាំងនេះសុទ្ធសឹងជាពាក្យឃោសនាផ្សាយពាណិជ្ជកម្មអំពីគុណប្រយោជន៍នៃថ្នាំបំប៉នកូឡាហ្សែន ដែលមានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយនៅតាមអ៊ីនធ័រនែត។
ផលិតផលមានជាតិកូឡាហ្សែនកំពុងក្លាយជារបស់ពេញនិយមសម្រាប់មនុស្សទាន់សម័យទំនើប។ តើកូឡាហ្សែនជាអ្វី?
កូឡាហ្សែនជាប្រូតេអ៊ីនដ៏ចាំបាច់សម្រាប់សរីរាង្គកាយមនុស្ស និងមាននៅក្នុងគ្រប់សរីរាង្គទាំងអស់ ៖ នៅក្នុងស្បែក សរសៃ សាច់ដុំ សន្លាក់ ឆ្អឹង។ ប្រូតេអ៊ីនកូឡាហ្សែនជារចនាសម្ព័ន្ធដ៏ចាំបាច់របស់ជាលិកានៃសរីរាង្គមនុស្ស។ ជាមូលេគុលក្នុងទម្រង់ជាសរសៃប្រទាក់ទ្រទ្រង់ ចងភ្ជាប់ភ្ជិតកោសិកាក្នុងសរីរាង្គកាយទាំងមូល ទាំងផ្នែកខាងក្រៅ និងខាងក្នុង។ បើសរសៃកូឡាហ្សែន ញឹកឆ្មារប្រទាក់គ្នាខ្លាំង សាច់ សរសៃ ឆ្អឹង សាច់ដុំ និងជាលិកាផ្សេងទៀតមួយជំលៀសធំ ក៏ជិត រឹងមាំ តឹងណែនល្អទៅតាមនោះ។ ដូចពាក្យអ៊ីចឹងហើយបានគេដាក់ឈ្មោះកូឡាហ្សែន កុល មានន័យថាបិទភ្ជាប់ ជាភាសាបារាំង។
កូឡាហ្សែន ជាប្រូតេអ៊ីនដ៏ច្រើនជាងគេបំផុតនៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស មានច្រើនប្រភេទណាស់។ យ៉ាងហោចក៏២៨ប្រភេទដែរ។ ប្រភេទនីមួយ មានតូនាទី និងទីតាំង ព្រមទាំងសកម្មភាពខុសគ្នាៗ។ ប៉ុន្តែគ្មានប្រយោជន៍អ្វីនឹងរៀបរាប់លម្អិតអំពីប្រភទេកូឡាហ្សែនទាំងជិត៣០នោះមួយម្តងៗទេ ព្រោះ ៩០%នៃកូឡាហ្សែនក្នុងខ្លួនមនុស្សជាកូឡាហ្សែនប្រភេទទីមួយ ទីពីរ និងទីបី។
ប្រភេទទីមួយមាននៅក្នុងស្បែក សរសៃ និងឆ្អឹង ជាមួយនឹងតួនាទីផ្សះផ្សាភ្ជិត និងប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពចាស់របស់ជាលិកា។ ប្រភេទទីពីរមាននៅត្រង់ឆ្អឹងខ្ចី ដើម្បីទ្រទ្រង់ចលនាបត់បែនរបស់សន្លាក់។ ចំណែកប្រូតេអ៊ីនកូឡាហ្សែននៅសាច់ដុំ នៅតាមសរីរាង្គនីមួយៗ និងនៅតាមសរសៃឈាម ជាប្រភេទទីបី។
កូឡាហ្សែនជាប្រូតេអ៊ីនធម្មជាតិដែលកើតមាននៅក្នុងសរីរាង្គកាយមនុស្ស តាមរយៈការធ្វើសំយោគពីចំណីអាហារ។ តាំងពីក្មេងនិងក្នុងវ័យកំពុងលូតលាស់ សរីរាង្គផលិតជាតិកូឡាហ្សែនច្រើនខ្លាំងជាងគេបំផុត។ ប៉ុន្តែចាប់ពីអាយុ២៥ឆ្នាំទៅ ការផលិតកូឡាហ្សែនតាមច្បាប់ធម្មជាតិរបស់សរីរាង្គមនុស្សចាប់ធ្លាក់ចុះ។ បរិមាណកូឡាហ្សែនក្នុងសរីរាង្គកាយចាប់ផ្តើមថយ ក្នុងកំរិតជាមធ្យម១,៥%។ ចូលដល់អាយុពី៣០-៤០ឆ្នាំ និងអាស្រ័យលើពូជព្រមទាំងរបៀបរបបរស់នៅផង ការបាត់បង់កូឡាហ្សែនអាចជាការស្រកស្រុតដោយសន្សឹមៗ ឬអាចមានលក្ខណៈជាគំហុក ដែលស្តែងឱ្យឃើញនឹងភ្នែក ដូចជាការធ្លាក់ខ្លួនចាស់ ចេញស្នាមជ្រីវជ្រួញនៅលើស្បែក ឬចាប់ចេះមានអារម្មណ៍ឈឺនៅតាមសន្លាក់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាយើងចាំបាច់ត្រូវចេះថែរក្សាខ្លួន បំពេញបំប៉នធនធានកូឡាហ្សែនឱ្យបានច្រើនបំផុតក្នុងវ័យកំពុងលូតលាស់ ដើម្បីជាទុនសុខភាពសម្រាប់ថ្ងៃក្រោយ និងនៅពេលចាស់ទៅ។
បើអ៊ីចឹងតើត្រូវបំពេញឱ្យសរីរាង្គកាយនូវជាតិប្រូតេអ៊ីនកូឡាហ្សែនបានយ៉ាងដូចម្តេច?
ដូចបានជម្រាបពីខាងដើម កូឡាហ្សែន ជាប្រូតេអ៊ីនដែលមាននៅក្នុងខ្លួនមនុស្ស តាមបែបធម្មជាតិ។ ជាអ្នកទ្រទ្រង់រចនាសម្ព័ន្ធស្បែក សក់ សាច់ដុំ សរសៃ និងឆ្អឹង។ គឺកូឡាហ្សែនជាអ្នកផ្តល់ភាពតឹងរលោងនៃស្បែក មានចំណែកការជួយឱ្យមានទន់ភ្លន់ងាយបត់បែនចលនានៅតាមសន្លាក់ ឬផ្តល់ទម្ងន់និងភាពភ្លឺរលោងដល់សក់ និង ភាពមាំហាប់នៃសាច់ដុំ។ តែនៅពេលណាបរិមាណកូឡាហ្សែនធម្មជាតិចាប់ផ្តើមចុះថយ មនុស្សចាប់ផ្តើមមានជំងឺ និងមានសញ្ញាស្បែកចាស់ជ្រីវជ្រួញ យារ ឬលែងសូវទន់ភ្លន់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត វាជាកត្តាសត្យានុម័ត កូឡាហ្សែនធម្មជាតិក្នុងខ្លួនមនុស្ស នឹងចុះថយជាលំដាប់ទៅតាមវ័យ។
ដូច្នេះវាពិតជាឡូស៊ិកណាស់ដែលមនុស្សគ្រប់គ្នាគិតឃើញថាការបរិភោគ ឬលេបថ្នាំបំប៉ន ឬលាបកូឡាហ្សែនអាចនឹងទប់ស្កាត់ភាពចាស់ជរានៃស្បែកបាន។
ដើម្បីសន្សំប្រូតេអ៊ីនកូឡាហ្សែន គ្មានអ្វីប្រសើរជាងការទទួលទានចំណីអាហារមានផ្ទុកនិងសម្បូរទៅដោយជាតិកូឡាហ្សែនទេ។ អាហារទាំងអស់នោះគឺ អាចជាត្រី សាច់ ស៊ុតស តែសម្បូរខ្លាំងជាងគេ គឺឆ្អឹងគោ ឆ្អឹងជ្រូក ឆ្អឹងមាន់ (ជាឆ្អឹងកន្ទុយ ឆ្អឹងចុងជើង...
Duration:00:09:30
តើប្រេងកូឡាមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា តាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រ?
3/9/2024
តឹងច្រមុះ ឈឺក្បាល ឈឺពោះ ចុកដៃ រួយជើង រមាស់ស្បែក មូសខាំ ... សូមយកប្រេងកូឡាមកលាប អ្នកនឹងបានធូរស្បើយ។ ទាំងនេះជាកាយវិការនិងជាយោបល់ ដែលចាស់ៗមានទម្លាប់ណែនាំឱ្យក្មេងៗប្រើ។ តើប្រេងកូឡាពិតជាមានប្រសិទ្ធភាពមែនឬ? ចុះតើវិទ្យាសាស្ត្រពន្យល់អំពីប្រេងកូឡានេះយ៉ាងណា?
ប្រេងកូឡាសញ្ញារូបស្វា ប្រេងកូឡាសញ្ញារូបខ្លា ប្រេងកូឡាសៀម ប្រេងកូឡាសាំងហ្កាពួរ តើលោកអ្នកធ្លាប់ប្រើ និងដឹងអំពីប្រវត្តិពិត ព្រមទាំងប្រសិទ្ធភាពរបស់ប្រេងកូឡាទេ? មានឈ្មោះជាប្រេងកូឡា ផលិតផលនេះត្រូវបានរកឃើញនិងផ្សំឡើងដោយគ្រូឱសថបូរាណចិន Aw Chu Kim រស់នៅក្នុងប្រទេសភូមា កាលពីចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ (១៨៧០)។ ស្តេចចិនសម័យនោះក៏បានប្រើប្រេងកូឡានេះសម្រាប់ព្យាបាលរោគាស្រាលៗជាច្រើនមុខដែរ។
ត្រូវបានបណ្តាជននៅអាស៊ីចាត់ទុកជាឱសថ ប្រេងកូឡាឬ ប្រេងខ្យល់ (ប្រេងកូឡាជាវត្ថុរាវ) អាចព្យាបាល និងបន្ធូរបន្ថយអាការៈច្រើនមុខណាស់។ ប្រេងកូឡាពណ៌ក្រហម ខ្លាំងជាងប្រេងកូឡាពណ៌សធម្មតា ហើយត្រូវនឹងអាការៈរលាក គ្រេចថ្លោះ ឈឺសន្លាក់ ឈឺចុកស្រពន់សាច់ដុំ ឈឺខ្នងឈឺចង្កេះ។ ចំណែកប្រេងកូឡាសវិញ ត្រូវនឹងជំងឺឈឺក្បាល តឹងច្រមុះ ឈឺពោះ រមាស់ដោយសត្វល្អិតទិចឬខាំ។ ពោលគឺប្រេងកូឡាជាឱសថត្រូវនឹងជំងឺមួយរយមុខ។ ពេលនេះប្រេងកូឡាល្បីល្បាញ និងបានហូរចូលមកដល់អឺរ៉ុប។
តើអាចទៅរួចទេដែលផលិតផលមួយអាចត្រូវនឹងជំងឺរាប់សិបមុខយ៉ាងដូច្នេះ? ប្រេងកូឡាផ្សំឡើងពីអ្វីខ្លះ? និងពិតជាឱសថទិព្វដូចជំនឿទាំងអស់នេះមែនឬ?
បើនិយាយអំពីថ្នាំពេទ្យផលិតតាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រ វាកម្រណាស់ដែលថ្នាំមួយមុខអាចត្រូវនឹងជំងឺដ៏ច្រើនដូចប្រេងកូឡានោះ។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Alain Astier ប្រធានគ្រប់គ្រងសេវាផ្នែកឱសថនៃមន្ទីរពេទ្យហង់រីម៉ុងដ័រ ក្រេតី ក្បែរក្រុងប៉ារីស បានព្រមាន ឱ្យអ្នកប្រើប្រាស់គ្រប់គ្នាចេះត្រេះរិះនិងប្រុងប្រយ័ត្ន មុននឹងសម្រេចលាបប្រេងកូឡា។
ប្រេងកូឡាផ្សំឡើងដោយសារធាតុប្រេងរបស់រុក្ខជាតិជាច្រើនមុខ ដូចជាឈើឯម ជីរអង្កាម ដើមប្រេងខ្យល់ ជាតិម៉ង់តុល campre ...។ ប្រេងរបស់សារធាតុផ្សំពីរមុខចុងក្រោយនេះ អាចពុលដល់ប្រព័ន្ធប្រសាទ និងធ្វើឱ្យអ្នកលាប ហិតនិងស្រូបក្លិនវា ទៅជាប្រកាច់បាន។
តើប្រេងកូឡាមានប្រសិទ្ធភាពពិតដូចម្តេចខ្លះ?
ស្បែកមនុស្សចាស់ ជាស្បែកក្រាស់ដែលមិនងាយជ្រាបទេ មានន័យថា សារធាតុខ្លាញ់/ប្រេង ដូចយ៉ាងប្រេងកូឡា ឬប្រេងខ្យល់ មិនអាចជ្រាបចូលតាមស្បែកនៅក្នុងសរីរាង្គផ្នែកខាងក្នុងបានទេ។ ដូច្នេះបើតាមការពន្យល់របស់សាស្ត្រាចារ្យ Astier ដដែល ប្រេងកូឡា អាចមានឥទ្ធិពលតែលើស្បែកខាងក្រៅ ចំកន្លែងលាប និងនៅផ្នែកខាងក្រៅតែប៉ុណ្ណោះ។ ឯការឈឺខ្នង ឈឺចង្កេះ ឈឺសាច់ដុំ ឬឈឺសន្លាក់ ជាទូទៅ ច្រើនតែជាបញ្ហាពាក់ព័ន្ធនឹងសរីរាង្គនៅក្រោម និងផ្នែកខាងក្នុងខ្លាំងនៃស្បែក។ ដូច្នេះការលាបផលិតផលអ្វីមួយនៅលើស្បែកមិនអាចមានប្រសិទ្ធភាពប្រឆាំងនឹងអាការៈរោគទាំងអស់នោះទេ។ កាយវិការតែមួយគត់ដែលការលាបប្រេងកូឡាទៅអាចមានប្រសិទ្ធភាពបំបាត់ការឈឺចុកចាប់សាច់ដុំ គឺលាបអមជាមួយនឹងការធ្វើម៉ាស្សា។ គឺការធ្វើម៉ាស្សាទេដែលជួយសម្រួលការអាការៈឈឺសាច់ដុំឱ្យបានធូរស្បើយ។ ក្នុងករណីនេះ លោកសាស្ត្រាចារ្យ Astier បានផុ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យធ្វើម៉ាស្សាដោយមិនបាច់ប្រើប្រេងកូឡាតែម្តង ព្រោះប្រេងកូឡាជាផលិតផលងាយធ្វើឱ្យស្បែករលាក ឡើងក្រហាយ ដែលមិនត្រូវប្រើនៅត្រង់ស្បែកមានរបួស មានដំបៅ ឬត្រង់ស្បែកមានស្នាមដាច់ដាចទេ។
ចំពោះប្រេងកូឡាពណ៌សវិញ គេមានជំនឿថាត្រូវនឹងជំងឺផ្លូវដង្ហើម។ អ្នកផលិតអួតអាងថា ប្រេងកូឡានេះនឹងជួយអាការៈតឹងច្រមុះឱ្យបានធូរ ព្រមទាំងអាការៈក្អកនិងអាការជំងឺមានពាក់ព័ន្ធនឹងទងសួតឬសួតបាន ដោយគ្រាន់តែយកមករឹតនៅលើទ្រូង បំពង់ក និងនៅជុំវិញរន្ធច្រមុះ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត អ្វីដែលផ្តល់ប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់មិនមែនដោយសារប្រេងកូឡាទេ តែដោយសារជាតិម៉ង់តុល និងអឺកាលីបទុសរបស់ដើមប្រេងខ្យល់ ដែលជាផ្នែកមួយនៃធាតុផ្សំរបស់ប្រេងកូឡា។ សារធាតុពីរមុនត្រូវបានគេស្គាល់តាំងពីយូរ ថាអាចជួយរំលាយកំណកកំហាប់ជាលិកានៅរន្ធច្រមុះ ដោយជួយសម្រួលការបង្ហូរចេញនូវភ្នាសមិនល្អ។ ដូច្នេះប្រេងកូឡាគ្មានប្រសិទ្ធភាពខ្លាំងជាង ថ្នាំបាញ់ច្រមុះឬក្រដាសជូតសំបោរមានលាយជាតិម៉ង់តុលទេ។ ការញើសសំបោរដោយក្រដាសមានជាតិម៉ង់តុល...
Duration:00:07:01
តើជំងឺមហារីកកម្រ ពិតជាកម្រមែនឬ?
2/29/2024
មហារីកខ្លះ ជាជំងឺដ៏កម្រ ដែល ពិបាកវិភាគវែករកអាការៈសញ្ញានិងពិបាកព្យាបាលខ្លាំងណាស់។ ប៉ុន្តែមិនដូចឈ្មោះ មហារីកកម្រ មិនប្រាកដថាមិនសម្បូរអ្នកកើតនោះទេ។ តើអ្វីទៅជាមហារីកកម្រ?
បច្ចុប្បន្ននេះយើងបានដឹងនិងឮនិយាយច្រើនអំពីជំងឺមហារីក។ មហារីកថ្លើម មហារីកក្រពះ មហារីកខួរក្បាល ... នេះអាចចាត់ទុកជាជំងឺមហារីកខ្លះៗដែលមានកើតច្រើនជាងគេប៉ុណ្ណោះ។ នៅមានជំងឺមហារីកជាច្រើនប្រភេទទៀតណាស់ ហើយជំងឺមហារីកខ្លះជាប្រភេទជំងឺកម្រទៀតផង។
ដូចម្តេចដែលហៅថាមហារីកកម្រ?
មហារីកដែលគេចាត់ទុកជាជំងឺកម្រ នៅពេលណាចំនួនអ្នកជំងឺថ្មីមានកំរិតទាបជាង៦ករណីក្នុងមួយឆ្នាំ ក្នុងចំណោមមនុស្ស១០ម៉ឺននាក់ ឬជាជំងឺមហារីកដែលកើតនៅក្នុងតំបន់ណាមួយជាពិសេស ហើយកើតលើសរីរាង្គដែលមិនគួរឬមិនសូវឃើញមានកើតជំងឺមហារីក។ ជំងឺមហារីកលេចឡើងក្នុងអំឡុងពេលមានផ្ទៃពោះ ឬ លេចឡើងក្នុងស្ថានភាពដ៏ស្មុគស្មាញ កើតលើកុមារ ក៏អាចចាត់ទុកថាជាជំងឺមហារីកកម្របានដែរ។ ខួរក្បាល ឆ្អឹង ជាលិកាទន់ ភ្នាស សរសៃឈាម ឬអូវែរ ... គ្រប់សរីរាង្គ គ្រប់ផ្នែកនៃរាងកាយមនុស្សសុទ្ធតែអាចកើតជំងឺមហារីកកម្របានទាំងអស់។
ជំងឺមហារីកកម្រមានកើតលើមនុស្សធំ ឬក្មេងក្នុងបរិមាណដ៏តិចតួចដូចឈ្មោះដែលបានហៅមែន ប៉ុន្តែបើគេធ្វើបញ្ជីរាប់ឈ្មោះប្រភេទមហារីកកម្រទៅនោះវានឹងវែងខ្លាំងណាស់។ បើសរុបរួមទៅជំងឺមហារីកកម្រតំណាងឱ្យដល់ទៅ ២៥ទៅ៣០%នៃការវិភាគមើលសញ្ញារោគជំងឺមហារីកធម្មតា និងតំណាងឱ្យ២៥%នៃការស្លាប់ដោយជំងឺមហារីក។ នេះបើតាមមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវជំងឺមហារីកអន្តរជាតិ ដែលជាភ្នាក់ងារមួយរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។
នៅប្រទេសបារាំង ក្នុងមួយឆ្នាំៗ គេរកឃើញមានករណីជំងឺមហារីកកម្រថ្មីច្រើន ដែលគ្រាន់តែកើតនៅលើកុមារ មានចំនួនដល់ទៅ៧ម៉ឺនករណីឯណោះ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាលោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Alain Puisieux នាយកមជ្ឈមណ្ឌលស្រាវជ្រាវជំងឺមហារីកនៃវិទ្យាស្ថានCurie ប្រទេសបារាំង យល់ថាជំងឺមហារីកកម្រ ជាករណីកម្រមែនបើគិតពីប្រភេទមហារីកនីមួយៗ តែបើនិយាយជាទូទៅវិញមហារីកកម្រ មានកើតញឹកញាប់ណាស់ ហើយជាជំងឺដែលពិបាកសង្ឃឹម។ អត្រាសង្ឃឹមរស់មានកំរិតទាបជាជាងជំងឺមហារីកធម្មតាប្រមាណ៥ឆ្នាំ។
មហារីកកម្រគ្មានរោគសញ្ញា?
វែករកជំងឺមហារីកកម្រជាវិញ្ញាសាដ៏លំបាកនិងស្មុគស្មាញបំផុតសម្រាប់គ្រូពេទ្យជំនាញផ្នែកមហារីក។ ជាញឹកញយ អ្នកជំងឺមហារីកកម្រ អាចដឹងខ្លួនថាមានផ្ទុកជំងឺមហារីក ដោយយឺតយ៉ាវបំផុត ជួនទាល់តែជំងឺមហារីកឈានដល់ដំណាក់កាលធ្ងន់ ឬជួនដល់ដំណាក់កាលរីករាលដាលពេញខ្លួន Métastase ទៅហើយ។ ម្យ៉ាងទៀត គ្រូពេទ្យក៏នៅមិនទាន់សូវស្គាល់ជំងឺមហារីកកម្រ ដែលមានចែកជាប្រភេទមហារីកតូចៗផ្សេងជាច្រើនទៀតណាស់។ ដល់អ៊ីចឹងទៅ ដុំមហារីកនៅភ្នែកស្លូតសោះ អាចផ្តាច់ជីវិតមនុស្សខ្លាំងជាងជំងឺមហារីកស្បែកដ៏ច្រើនទៅទៀត ពីព្រោះជំងឺមហារីកខ្លះគ្រូពេទ្យជំនាញមហារីកបានជួបតែម្តងឬពីរដងក្នុងមួយជីវិតជាពេទ្យ ឯជំងឺមហារីកធម្មតា ដូចយ៉ាងមហារីកស្បែកគ្រូពេទ្យជួបបីបួនករណីថ្មីក្នុងមួយសប្តាហ៍។ អ្នកស្រាវជ្រាវជំងឺមហារីកកម្រនៅវិទ្យាស្ថានCurie ប្រទេសបារាំងដ៏ល្បីល្បាញទាំងក្នុងអឺរ៉ុបនិងនៅលើពិភពលោក បានទទួលស្គាល់ថា គ្រូពេទ្យដើរទន្ទឹមនឹងអ្នកឈឺក្នុងការវែកជំងឺ និងបញ្ជាក់ថាគួរព្រួយបារម្ភឬមិនគួរ។
ឆាប់រកឃើញថាជាជំងឺមហារីក (កម្រ ឬមិនកម្រ) បានលឿនកាលណា ការដៅសម្រេចព្យាបាលបានកាន់ប្រសើរកាលណោះ ហើយក៏ងាយព្យាករណ៍ដែរ។ ដើម្បីអាចធ្វើការវិនិច្ឆ័យវែករកជំងឺមហារីកបានល្អប្រសើរ គេក៏ត្រូវរំពឹងលើបច្ចេកវិទ្យាទំនើបៗផងដែរ។ ក្នុងករណីបែបនេះ បញ្ញាសិប្បនិម្មិត អាចជួយវិភាគគគំនរទិន្នន័យ តាមរយៈAlgorithmes ដែលមានបញ្ចូលកម្មវិធីសម្គាល់ដុំសាច់មហារីក។
ឧទាហរណ៍ ក្នុងករណីមានជំងឺមហារីកមិនដឹងមូលហេតុគ្មានប្រភព រកឃើញនៅដំណាក់កាលមេតាស្តាទៅហើយ គេច្បាស់ជាមិនដឹងថាសរីរាង្គមួយណាជាសរីរាង្គមហារីកដើមដំបូងទេ តែបើមានបញ្ញាសិប្បនិម្មិតជាឧបករណ៍ជំនួយនោះក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅវិទ្យាស្ថានCurieអាចចាប់សញ្ញារកប្រភពដើមនេះជំងឺបានខ្លះ តាមរយៈកំណត់ARNរបស់ដុំសាច់មហារីក។
មហារីកកម្រគ្មានថ្នាំព្យាបាល?
ឈ្មោះជាមហារីក គឺជាជំងឺដ៏គួរឱ្យខ្លាច តែងផ្តាច់ជីវិតមនុស្សយ៉ាងលឿនរហ័ស។ បច្ចុប្បន្នដោយសារភាពជឿនលឿនផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រ អ្នកជំងឺមហារីក “ធម្មតា” មួយចំនួនអាចជាសះស្បើយឡើងវិញ។...
Duration:00:07:50
ស្នេហាមានឥទ្ធិពលលើសុខភាពយ៉ាងណា?
2/14/2024
១៤កុម្ភៈ ជាថ្ងៃបុណ្យសង្សា ឬជាទិវានៃក្តីស្រលាញ់។ តើសេចក្តីស្រលាញ់ ឬសេ្នហា មានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាចំពោះសុខភាព? ស្នេហាជាអ្វី ? ហើយជីវិតស្នេហាដោយមានអាពាហ៍ពិពាហ៍ពិតជាល្អសម្រាប់សុខភាពមែនឬយ៉ាងណា?
សូមកុំរង់ចាំតែថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈ ចាំបង្ហាញ សម្តែង និងផ្តល់សេចក្តីស្នេហា ដើម្បីដូរយកផ្កាកូលាបមួយទងអី។ ក្តីស្រលាញ់ ការរួមរក្សស្នេហា ជាប្រធានបទនៃការសិក្សាស្រាវជ្រាវដ៏ច្រើន និងបន្តនៅជាប្រធានបទសិក្សាវិភាគរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជានិច្ច។
ស្នេហាអាចជួយបញ្ចុះកាឡូរី សេ្នហាអាចពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារខ្លួន សេ្នហាអាចជួយសម្រួលដំណេកឱ្យគេងលក់ស្រួល ស្នេហាអាចជួយបន្ធូរបន្ថយការឈឺចុកចាប់ ស្នេហាអាចជួយបំប៉នការចងចាំ ស្នេហាជាថ្នាំដ៏មានប្រសិទ្ធភាពប្រឆាំងនឹងស្ត្រេស ស្នេហាផ្តល់ភាពរីករាយ ស្នេហាជួយឱ្យនៅក្មេងបានយូរ ... នេះជាគុណប្រយោជន៍នៃការរួមរក្សសេ្នហា។
ទាក់ទងនឹងជីវិតស្នេហ៍អាពាហ៍ពិពាហ៍វិញ កាលពីថ្ងៃទី១៤កុម្ភៈ២០២៣ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតនិងអ្នកកាសែតទូរទស្សន៍ជាតិបារាំង Damien Mascret បានពន្យល់ថាជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍ទំនងជាល្អខ្លាំងណាស់សម្រាប់សុខភាព ព្រោះមានការសិក្សាជាច្រើនបានបង្ហាញជាអាទិ៍ថា ស្ត្រីនៅលីវវ័យពី៤៥ឆ្នាំទៅ៦៤ឆ្នាំ ប្រឈមនឹងហានិភ័យមរណៈមួយគុណនឹង១,៣៧។ កាន់តែអាក្រក់ខ្លាំងទៅទៀត សម្រាប់បុរស នេះបើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិតដដែល ដែលអះអាងថា បុរសគ្មានប្រពន្ធ រស់តែម្នាក់ឯង វ័យ៤៥ទៅ៦៤ឆ្នាំ មានហានិភ័យមរណៈកាន់តែខ្ពស់ខ្លាំងទៅទៀត គឺដល់ទៅមួយគុណនឹង១,៨៥ ក្នុងខណៈដែលបុរសចំណាស់អាយុពី៦៥ឆ្នាំទៅ៨៩ឆ្នាំ មានប្រពន្ធមើលថែគ្នា មានអត្រាហានិភ័យមរណៈត្រឹមមួយគុណ១,១៧ ប៉ុណ្ណោះ។ សម្រាប់លោកវេជ្ជបណ្ឌិត Damien Mascret នៅពេលណាមនុស្សរស់នៅតែម្នាក់ឯង គេមិនសូវយកទុកដាក់លើខ្លួនឯងទេ។
ជីវិតគូផ្តល់អាយុយឺនយូរហើយ ថែមទាំងល្អសម្រាប់សុខភាពខួរក្បាល និងសរសៃឈាមបេះដូងទៀត។ ការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបស់វិទ្យាស្ថានHarvard ដ៏ល្បីល្បាញរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក បានបង្ហាញឱ្យឃើញទៀតថាមនុស្សទូទៅធម្មតា (ដោយមិនគិតពីរឿងរៀបការឬមិនរៀបការ) មានហានិភ័យកើតជំងឺភ្លេចភ្លាំង កើនឡើងខ្ពស់ ចាប់ពីអាយុ៥២ឆ្នាំឡើងទៅ។ ប្រសិនបើជាពោះម៉ាយ ឬមេម៉ាយ ហានិភ័យនោះនឹងកើនឡើង១,៥ដង។ បើមិនដែលមានជីវិតគូសោះ ហានិភ័យឡើង១,៧ដង តែសម្រាប់អ្នកបានលែងលះគ្នាវិញ ហានិភ័យឡើងខ្ពស់ខ្លាំងដល់ទៅ២,៦ដង។ នេះបើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិតដដែល។
មានន័យថា គុណប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពសរសៃឈាមបេះដូង នៃជីវិតអាពាហ៍ពិពាហ៍ត្រូវមានស្នេហារីករាយរស់ល្អូនល្អើននឹងគ្នា ទើបប្រសើរជាងភាពនៅលីវ នៅម្នាក់ឯង។ ប៉ុន្តែបើជីវិតប្តីប្រពន្ធមិនចុះសម្រុងគ្នាទេ គ្មានស្នេហាទេ គួរតែនៅលីវ ឬរស់នៅម្នាក់ឯងប្រសើរជាង។
តើស្នេហាជាអ្វី ហេតុអ្វីមានឥទ្ធិពលចំពោះសុខភាពខ្លាំងយ៉ាងដូច្នេះ?
ដោយមិននិយាយអំពីគុណប្រយោជន៍នៃការរួមរក្ស ស្នេហាតាមផ្លូវមនោសញ្ចេតនា ក៏មានឥទ្ធិពលខ្លាំងក្លា និងមានគុណប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ដែរសម្រាប់សុខភាព។ ស្នេហាជាមនោសញ្ចេតនា ជាចំណងអារម្មណ៍ ជាចិត្តស្រលាញ់ ដ៏ស្មុគស្មាញជាងអ្វីដែលយើងធ្លាប់គិតឆ្ងាយណាស់។
បើតាមអ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត កាទ្រីន សូឡាណូ គ្រូពេទ្យជំនាញផ្លូវភេទនៅប្រទេសបារាំង សេ្នហាមិនមែនគ្រាន់តែរឿងរួមរក្ស រឿងកាមគុណទេ។ ស្នេហាមានបីទម្រង់។
ទីមួយ ស្នេហា ជា តណ្ហា។ តណ្ហាដែលជាកម្លាំងទាក់ទាញដែលរុញច្រានមនុស្សម្នាក់ឱ្យទៅរកម្នាក់ទៀត និងជាកម្លាំងផ្លូវភេទដ៏ខ្លាំងក្លា។ ប៉ុន្តែជាទូទៅគេច្រើនតែយល់ច្រលំរវាងស្នេហានិងតណ្ហា។ ស្នេហានិងតណ្ហា មិនដូចគ្នាទេ។ តណ្ហាអាចត្រឹមតែអារម្មណ៍ទាក់ទាញដោយរូបសម្ផស្ស តែមិនប្រាកដជាការស្រលាញ់ស្នេហាពិតឡើយ។ ស្នេហានិងតណ្ហាអាចរឿងពីរដាច់ដោយឡែកពីគ្នា មានការទាក់ទាញសម្រាប់អ្នកនេះ តែមានស្នេហាស្រលាញ់ពិតលើអ្នកនោះ។ ដៃគូដែលស្រលាញ់គ្នា ល្អូនល្អើន ត្រូវគ្នាខ្លាំង ស្និទ្ធស្នាលនឹងគ្នារហូតមិនទាមទារ តណ្ហាច្រើនទេ។
ទម្រង់ទីពីរនៃស្នេហាគឺចំណង។ ជាអារម្មណ៍ជាប់ជំពាក់លើនរណាម្នាក់ដែលអ្នកគិតថាសំខាន់។ ខុសពីតណ្ហា អារម្មណ៍នេះរីកលូតលាស់ធំធាត់ជាលំដាប់។ ចំណងនេះមិនកំរិតត្រឹមអារម្មណ៍ទេ តែជាប្រតិកម្មបែបគីមីវិទ្យាទៀត។
ទម្រង់ចុងក្រោយគឺស្នេហាជាមនោសញ្ចេតនាផុសចេញពីបេះដូង គ្មានពាក់ព័ន្ធនឹងផ្លូវភេទ។ ជាស្នេហា កើតឡើងពីការយកចិត្តទុកដាក់ មើលថែ មើលការខុសត្រូវ លើគ្នាទៅវិញទៅមក។...
Duration:00:08:41
អង្គការសុខភាពពិភពលោក ៖ ការជក់បារីអេឡិចត្រូនិកកើនឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក
2/1/2024
បើតាមការសិក្សាថ្មីចុងក្រោយ ចំនួនក្មេងជំទង់ចង់ភ្លក្ស ចង់សាកប្រើគ្រឿងញៀន ផឹកស្រា និងជក់បារី នៅលើពិភពលោក បានថយចុះបន្តិច។ ប៉ុន្តែ បើគិតអំពីតួលេខវិញ គឺនៅតែខ្ពស់ខ្លាំងដដែល។ ចំណែកការជក់បារីអេឡិចត្រូនិកវិញ បន្តកើនឡើងជានិច្ច។
ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ចំនួនមនុស្សចាស់ (ធំពេញវ័យ) ជក់បារីបានធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ តាំងពីប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ។ នៅឆ្នាំ២០២២ មានមនុស្សប្រមាណម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់ នៅជក់បារី ឬប្រើផលិតផលធ្វើពីថ្នាំជក់។ កាលពីសតវត្សរ៍មុន ក្នុងចំណោមមនុស្សបីនាក់ មានម្នាក់ជក់ហើយ។ នេះបើតាមរបាយការណ៍ថ្មីដែលជាលទ្ធផលសិក្សាលើប្រេវ៉ាឡង់ជក់បារីនៅរវាងពីឆ្នាំ២០០០ដល់ឆ្នាំ២០៣០ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបញ្ជាក់ថា ការជក់បារីមាននិន្នាការថយចុះក្នុងគ្រប់ប្រទេសចំនួន១៥០នៅលើពិភពលោក។
ថ្វីបើអត្រាអ្នកជក់បារី បានធ្លាក់ក្នុងប្រទេសជាច្រើននៅលើពិភពលោកមែន ប៉ុន្តែអត្រាមរណៈបង្កឡើងឬពាក់ព័ន្ធនឹងថ្នាំជក់ ត្រូវបន្តកើនឡើងនៅប៉ុន្មានឆ្នាំខាងមុខទៀត។ ស្ថិតិរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបង្ហាញថាក្នុងមួយឆ្នាំៗ បារីឬថ្នាំជក់ បានសម្លាប់ជីវិតមនុស្សអស់ជាង៨លាននាក់ ក្នុងនោះជាង១លានបីសែននាក់ ជាអ្នកស្រូបផ្សែងបារីពីគេ។ គេត្រូវការពេលវេលាជាច្រើនដល់ទៅប្រមាណ៣០ឆ្នាំ ក្រោយការចាត់វិធានការដ៏តឹងតែងប្រឆាំងនឹងថ្នាំជក់ ទើបចាប់ឃើញចំនួនមនុស្សស្លាប់ដោយបារីចាប់ធ្លាក់ចុះ។
ម្យ៉ាងវិញទៀត បើទោះបីជាចំនួនអ្នកជក់បារីបានបន្តធ្លាក់ចុះជាលំដាប់ក៏ដោយ ក៏អង្គការសុខភាពពិភពលោកមិនរំពឹងថាអាចសម្រេចកម្មវត្ថុបញ្ចុះអត្រាអ្នកជក់បារីឱ្យបាន៣០%នៅរវាងពីឆ្នាំ២០១០ដល់ឆ្នាំ២០២៥បានទេ។ មានតែ៥៦ប្រទេសប៉ុណ្ណោះ មានជាអាទិ៍ប្រេស៊ីល ដែលបានសម្រេចកាត់បន្ថយការប្រើថ្នាំជក់ឬបារីបាន៣៥% តាំងពីឆ្នាំ២០១០មក។ ផ្ទុយទៅវិញ ការជក់បារីបែរជាកើនឡើងនៅក្នុង៦ប្រទេស គឺ កុងហ្គោ អេហ្ស៊ីប ឥណ្ឌូណេស៊ី ហ្សកដានី អូម៉ង់ និងម៉ុលដាវី។
ដូច្នេះមិនត្រូវភ្លេចខ្លួន និងមិនទាន់ដល់ពេលត្រូវទម្លាក់ដៃឡើយ បើទោះបីជាការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងការជក់បារីនៅលើពិភពលោកមានលក្ខណៈប្រសើរជាទូទៅ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ក៏ដោយ។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានឆ្លៀតព្រមានថា ឧស្សាហកម្មបារីមិនបានឈរអោបដៃនៅស្ងៀមឡើយ។ នាយកដេប៉ាតឺម៉ង់ទ្រទ្រង់សុខភាពរបស់អង្គការ បានអះអាងបែបចោទប្រកាន់ដោយចំៗថា នៅទីណាដែលការជក់បារីធម្មតាធ្លាក់ចុះ ឧស្សាហកម្មបារីតែងបើកសមរភូមិថ្មី បង្កើតផលិតផលថ្មី គ្មានផ្សែង សម្រាប់ទាក់ទាញនិងបង្កើតទីផ្សារថ្មីប្រមូលចំណាប់អារម្មណ៍ឱ្យបានច្រើនជាអតិបរិមា ក្នុងចំណោមអតិថិជនថ្មី គឺក្មេងជំទង់។ ១០%នៃក្មេងអាយុពី១៣ទៅ១៥ឆ្នាំ នៅលើពិភពលោកបានជក់បារី និងប្រើថ្នាំជក់ប្រភេទថ្មី និងទម្រង់ថ្មី។ ពោលគឺមានក្មេងយ៉ាងហោច៣៧លាននាក់ ជាអ្នកជក់បារី ក្នុងនោះ១២លាននាក់ប្រើផលិតផលបារីថ្មី។ សម្រាប់អង្គការសុខភាពពិភពលោក តួលេខនេះទាបជាងការពិតជាក់ស្តែងឆ្ងាយណាស់ ព្រោះជាង៧០ប្រទេសមិនបានផ្តល់ទិន្នន័យអ្វីទាំងអស់។
នៅប្រទេសបារាំង អត្រាក្មេងរៀននៅវិទ្យាល័យជក់បារី បានធ្លាក់ចុះពី១៧,៥%នៅឆ្នាំ២០១៨មកនៅត្រឹមតែ៦,២%នៅឆ្នាំ២០២២។ មានកញ្ចប់បារីក្នុងកាតាប ក្នុងកាបូប លែងពេញនិយមហើយ។ នេះពិតជាដំណឹងល្អមែន ព្រោះការប្រព្រឹត្តបារីក្នុងវ័យកាន់តែក្មេង (ក្រោម២០ឆ្នាំ) កាន់តែឆាប់ញៀន។ ប៉ុន្តែទន្ទឹមដំណឹងល្អនេះ តែក្មេងៗបានងាកទៅសាកល្បង និងជក់បារីអេឡិចត្រូនិក កាន់តែច្រើនឡើងៗ។ ការសិក្សារបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោកបានបញ្ជាក់ថា ការប្រើប្រាស់បារីអេឡិចត្រូនិកពិតជាមានកំណើន នៅទូទាំងពិភពលោក។ ក្មេងអាចមិនចូលចិត្តរសជាតិនិងក្លិនបារីបែបបូរាណ តែចូលចិត្តបារីអេឡិចត្រូនិក ដែលមានគ្រប់រសជាតិ និងក្លិនផ្លែឈើជាច្រើនមុខ។
បញ្ហានៅត្រង់ថា រសជាតិ ក្លិន និងទម្រង់ប្លែកៗរបស់បារីអេឡិចត្រូនិច មិនមែនជាដើមបារីមានកន្ទុយស្នោនេះ ក៏ច្រើនតែមានបង្កប់ និងផ្ទុកសារធាតុជាតិនីកូទីនច្រើនដែរ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាសាស្ត្រាចារ្យ Loïc Josseran ប្រធានសម្ព័ន្ធប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងថ្នាំជក់ នៅប្រទេសបារាំង បានរំលឹកថា
“បារីអេឡិចត្រូនិក នៅតែអាចផ្តល់ភាពញៀននឹងនីកូទីនខ្ពស់ខ្លាំងដដែល។ យុទ្ធសាស្ត្ររបស់ឧស្សាហកម្មថ្នាំជក់នៅតែដដែល -នៅតែបន្តផ្សព្វផ្សាយក្នុងចំណោមយុវវ័យនូវផលិតផលមានផ្ទុកជាតិនីកូទីន។ អ្វីដែលកំពុងកើតឡើងនៅពេលនេះ...
Duration:00:07:07
ចង្ក្រានបាយ ជាសម្បុកមេរោគមែនឬ?
1/25/2024
បង្គន់ ទូរស័ព្ទដៃ ជាប់ឈ្មោះល្បីថាជាកន្លែងដ៏កខ្វក់ មានផ្ទុកមេរោគច្រើនណាស់។ ប៉ុន្តែគ្មាននរណានិយាយអំពីចង្ក្រានទេ។ ចង្ក្រាន ឬផ្ទះបាយ ជាកន្លែងផ្តុំមេរោគច្រើនជាងបង្គន់ទៅទៀត។ តើផ្នែកណានៃចង្ក្រានដែលអាចចម្លងមេរោគច្រើនជាងគេ ? តើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីបង្កើនអនាម័យនៅផ្ទះបាយ?
តើនៅក្នុងផ្ទះ កន្លែងណាដែលកខ្វក់ និង មានផ្ទុកមេរោគច្រើនជាងគេ? ចម្លើយរបស់អ្នកច្បាស់ជា “បង្គន់”ហើយ។ ថ្វីបើបង្គន់ជាប់ឈ្មោះជាកន្លែងកខ្វក់សម្បូរមេរោគច្រើនមែន ប៉ុន្តែផ្ទះបាយមានផ្ទុកមីក្រុបច្រើនជាងនៅបង្គន់ទៅទៀត។ នេះបើតាមការសិក្សានៅឆ្នាំ២០២២ ដែលលម្អិតទៀតថា កន្លែងមានផ្ទុកនិងបណ្តុះមេរោគ បាក់តេរី វីរ៉ុស ច្រើនជាងគេបំផុត នៅក្នុងផ្ទះ គឺអេប៉ុងលាងចាន។ អេប៉ុងលាងចានមានសមត្ថភាពប្រមូលផ្តុំមេរោគ ហើយអាចចែកចាយបាក់តេរី និងភ្នាក់ងារចម្លងមេរោគទៀត។ ឬអាចនិយាយបែបផ្សេងបានថា អេប៉ុងលាងចានអាចអាក្រក់សម្រាប់សុខភាព។ បើគិតតាមក្បួនអនាម័យ មានអេប៉ុងគគ្រិចក្នុងចង្ក្រាន ប្រៀបបាននឹងស្លៀកខោក្នុងមិនប្តូរផ្លាស់ជារៀងរាល់ថ្ងៃយ៉ាងដូច្នោះ។ បើគេជឿលើការសិក្សាដែលចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រNature កាលពីឆ្នាំ២០១៧ អេប៉ុងលាងចាន និងខោក្នុងស្លៀកមិនប្តូរ(រាល់ថ្ងៃ) មានផ្ទុកបាក់តេរីដូចគ្នា។
អេប៉ុងលាងចានកខ្វក់យ៉ាងណា?
នៅក្នុងការសិក្សា មានបាក់តេរីជាង១ម៉ឺនប្រភេទ រស់ចម្រុះគ្នាក្នុងអេប៉ុងលាងចានយើងដែលខ្លះមានចំនួនបាក់តេរីឡើងដល់ទៅ៥០ពាន់លានក្នុងមួយសង់ទីម៉ែត្រគូបអេប៉ុង។ ជាបាក់តេរីដែលមានស្ថិតនៅក្នុងចង្កោមគ្រួសារខុសគ្នា យ៉ាងហោច២០គ្រួសារផ្សេងគ្នា ក្នុងនោះខ្លះពពួកបាក់តេរីដ៏គ្រោះថ្នាក់មាននៅក្នុងលាមក ដូចយ៉ាង Salmonelle, Escherichia coli, Klebsiellaផង។ បើទោះបីជាគេសម្អាតផ្ទះបាយ ដោយមិនប្រើអេប៉ុងតែមួយជាមួយនឹងអេប៉ុងលាងបង្គន់ក៏ដោយ ក៏អេប៉ុងលាងចានអាចប្រមូលបាក់តេរីពពួកសាល់ម៉ូណែលបានដែរ តាមរយៈការលាងចាន ជូតលាងកែមជើងចង្ក្រានដែលមានស្នាមគោះពងមាន់ ឬដោយសារដៃរបស់យើង ដែលមិនបានលាងសម្អាតត្រឹមត្រូវក្រោយចេញពីបង្គន់ ហើយមកលាងចាន។
ការចម្លងនិងផ្ទុកមេរោគក្នុងអេប៉ុងលាងចាន មិនមែនពាក់ព័ន្ធតែនឹងចំណីអាហារមួយមុខទេ តែដោយសាររចនាសម្ព័ន្ធរបស់អេប៉ុងតែម្តង។ អេប៉ុងមានរន្ធ ហើយសើមជានិច្ចដែលបាក់តេរីនិងមេរោគគ្រប់ប្រភេទចូលចិត្តសំងំនៅ ហើយពង្រីកគ្នាបានយ៉ាងងាយ។ គ្មានប្រយោជន៍អ្វីដែលត្រូវយកអេប៉ុង ទៅបោកលាងក្នុងម៉ាស៊ីន ឬស្ងោរក្នុងទឹកពុះ ដើម្បីសម្លាប់មេរោគឡើយ។ ការសិក្សាដ៏គួរឱ្យទុកចិត្តដដែលនេះ បានអះអាង ការសម្អាតអេប៉ុងក្នុងទឹកពុះអាំចសម្លាប់បាក់តេរីបានត្រឹមតែ៦០%យ៉ាងច្រើន។ មានន័យថាគេមិនកម្ចាត់មេរោគពីអេប៉ុងបាន១០០%ទេ។ មធ្យោបាយដ៏ល្អតែមួយគត់ដែលអ្នកស្រាវជ្រាវបានណែនាំ គឺត្រូវឧស្សាហ៍ប្តូរអេប៉ុងឱ្យបានញយ។ យកល្អត្រូវប្តូរជារៀងរាល់សប្តាហ៍កុំរង់ចាំទាល់តែអេប៉ុងឡើងទក់រហែកទើបបានគ្រវាត់ចោល។ បើមិនដូច្នេះទេ វិទ្យុកាណាដា ណែនាំឱ្យប្រើច្រាសឈើដែលមានចុងធម្មជាតិ មិនជប់ទឹក ឬដែកដុសធ្វើពីស្ពាន់ទន់ មិនឆ្កូតហើយអាចសម្លាប់មេរោគបានខ្លះទៀត។
ក្រៅពីប្រដាប់លាងចាន ការសិក្សាមួយទៀតបង្ហាញថា ក្រណាត់ជូតចាន ក៏ជាជង្រុកមេរោគ និងជាកន្លែងចិញ្ចឹមបាក់តេរីយ៉ាងខ្លាំងក្លាដែរ ជាពិសេសពពួកមេរោគEscherichia coli បាក់តេរីជាភ្នាក់ងារបង្កឱ្យមានជំងឺរលាកពោះវៀន។ ត្រូវបើក្រណាត់ជូត ដាច់ដោយឡែកពីគ្នា ក្រណាត់ជូតតុសម្រាប់ជូតតែតុ ក្រណាត់ជូតដៃសម្រាប់តែជូតដៃ ឯក្រណាត់ជូតចានសម្រាប់តែជូតចាន ហើយត្រូវបោកជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក្នុងទឹកក្តៅ៦០អង្សាកាន់តែប្រសើរ។
វត្ថុប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ ក្នុងចង្ក្រានមួយចំនួនទៀត ដែលមានប្រើនិងប៉ះពាល់ញឹកញាប់ខ្លាំង ក៏សម្បូរមីក្រុងតោងដែរ។ ដំបូងគេគឺ ជ្រុញ គម្រប (គម្របក្រឡស្ករ ប៊ីចេង ប្រហុកផ្អក...) ដៃឆ្នាំង ដៃកំសៀវដាំទឹក និងតុក្នុងផ្ទះបាយ ដែលយើងតែងយកស្បោងម្ហូបមកពីផ្សារដាក់បន្តុបលើ។ បើតាមការសិក្សាឆ្នាំ២០២២ គម្របក្រឡគ្រឿងផ្សំចំនួនពាក់កណ្តាលមានឆ្លងមេរោគ។
សូមឧស្សាហ៍សម្អាត ធុងសំរាម និងទូរទឹកកក ព្រមទាំងដបទឹក ក្នុងម៉ាស៊ីនឆុងកាហ្វេផង ព្រោះវត្ថុទាំងនេះក៏មានហានិភ័យផ្ទុកមេរោគច្រើនដែរ។ ប៉ុន្តែការលាងសម្អាត ដោយប្រើសាប៊ូលាងចាន អាចបំបាត់ជាតិខ្លាញ់ ជម្រះកាកសំណល់អាហារ និងភាពកខ្វក់ ធ្វើឱ្យចានក្បានភ្លឺល្អមែន...
Duration:00:06:51
ការសិក្សា៖ រស់នៅឬការលំហែនៅមាត់សមុទ្ទជួយទ្រទ្រង់មនុស្សឱ្យមានសុខភាពល្អរឹងមាំ
1/18/2024
អ្នកស្រាវជ្រាវបានលើកទឹកចិត្តអំណាចសាធារណៈជួយសម្រួលការទៅសម្រាកលំហែនៅមាត់សមុទ្ទ ដល់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងប្រទេសរបស់ខ្លួន ព្រោះសមុទ្ទជាប្រភពនៃគុណប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាងណាស់សម្រាប់សរីរាង្គកាយមនុស្ស។ ទឹកសមុទ្ទ ខ្យល់សមុទ្ទ សំឡេងរលក ឆ្នេរខ្សាច់ ក៏ដូចជាអាហារគ្រឿងសមុទ្ទ សារាយ ... សុទ្ធតែជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់សុខភាពទាំងអស់។ តើយើងត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីអាចទាញយកផលល្អនៃបរិស្ថានសមុទ្ទឱ្យរាងកាយនិងស្មារតី?
បើតាមជំនឿរបស់មហាជននៅអឺរ៉ុប បានទៅសម្រាកលំហែនៅសមុទ្ទបានមួយខែក្នុងមួយឆ្នាំ នឹងគ្មានជំងឺដង្កាត់ទេ។ ប៉ុន្តែថ្វីបើគ្មានការសិក្សាណាអាចបញ្ជាក់តាមបែបវិទ្យាសាស្ត្រជុំវិញជំនឿនេះក៏ដោយ ក៏គេទទួលស្គាល់យ៉ាងជាក់លាក់ថាសមុទ្ទអាចជួយសរីរាង្គមនុស្សយើងឱ្យមានដំណើរការយ៉ាងល្អប្រសើរបំផុត។
ការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវផ្នែកចិត្តវិទ្យាបរិស្ថាននៃសកលវិទ្យាល័យវីយ៉ែន ជាតិអូទ្រីស Sandra Geiger ទើបផ្តល់សេចក្តីសន្និដ្ឋានដែលអាចពង្រឹងជំនឿចាស់បូរាណខាងលើបាន ដោយអាចបញ្ជាក់អំពីចំណងទាក់ទងដោយផ្ទាល់រវាងការមានសុខភាពល្អនិងការរស់នៅជាប់មាត់សមុទ្ទ។ យោងតាមទិន្នន័យសិក្សាក្នុង១៥ប្រទេស ប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតាមមាត់សមុទ្ទនិងអ្នកទៅសម្រាកលំហែវិស្សមកាលនៅតំបន់ឆ្នេរ មានស្ថានភាពសុខភាពល្អប្រសើរឡើង មិនថាជននោះរស់នៅក្នុងប្រទេសណានិងមានកំរិតជីវភាពយ៉ាងណាទេ។
សេចក្តីសន្និដ្ឋានដែលទស្សនាវដ្តី Communications Earth & Environment យកមកចុះផ្សាយ ជាលទ្ធផលបានមកពីការចោទសំណួរ ស្តីពីសកម្មភាពស្នើឡើងនៅលើឆ្នេរ ព្រមទាំងស្តីពីសុខភាពរាងកាយនិងផ្លូវចិត្ត លើមនុស្សជាង១៥០០០នាក់រស់នៅក្នុងប្រទេសអូស្ត្រាលី និង១៤ប្រទេសនៅអឺរ៉ុប (អាល្លឺម៉ង់ ប៊ែលហ្សិក ប៊ុលហ្ការី អេស្ប៉ាញ បារាំង ក្រិក អៀឡង់ អ៊ីតាលី ន័រវែស ហូឡង់ ប៉ូឡូញ ព័រទុហ្កាល់ សាធារណរដ្ឋឆែកនិងអង់គ្លេស)។ ចម្លើយរបស់ពួកគេទាំង១៥ប្រទេស មានលក្ខណៈស៊ីចង្វាក់គ្នា និងច្បាស់លាស់ក្រៃ ដែលសូម្បីតែក្រុមជំនាញនិងអ្នកស្រាវជ្រាវផ្ទាល់ក៏ភ្ញាក់ផ្អើលខ្លាំងមែនទែន។ សម្រាប់អ្នកស្រី Sandra Geiger លទ្ធផលនៃការសិក្សានេះសឱ្យឃើញថាមនុស្សគ្រប់រូបហាក់ទទួលបាននូវគុណប្រយោជន៍ដូចគ្នាពីការរស់នៅក្បែរមាត់សមុទ្ទ មិនមែនតែចំពោះអ្នកធូរធារឡើយ។ ការរស់នៅក្បែរសមុទ្ទនិងពិសេសការទៅលំហែនៅមាត់សមុទ្ទអាចជះឥទ្ធិពលសំខាន់លើសុខភាពមនុស្ស។ នេះជាការបញ្ជាក់បន្ថែមរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវជាតិអូទ្រីសSandra Geigerដដែល។
តើសមុទ្ទជួយចម្រើនសុខភាពយ៉ាងណាខ្លះ?
៧០% នៃភពផែនដី ជាសមុទ្ទ។ ហើយសមុទ្ទនេះជាប្រភពនៃគុណប្រយោជន៍ច្រើនយ៉ាងណាស់សម្រាប់សរីរាង្គកាយមនុស្ស។ ទឹកសមុទ្ទ ខ្យល់សមុទ្ទ សំឡេងរលក ឆ្នេរខ្សាច់ ក៏ដូចជាអាហារគ្រឿងសមុទ្ទ សារាយ ... សុទ្ធតែជាអ្នកផ្គត់ផ្គង់សុខភាពទាំងអស់។
ទឹកសមុទ្ទមានបន្សំសមាសធាតុរ៉ែ (រ៉ែអំបិល កាល់ស្យូម សូស្យូម ប៉ូតាស្យូម...) និងធាតុចាំបាច់olegoelement (អ៊ីយ៉ូដ ដែក សង្កសី ម៉ង់ហ្កាណែស...) គ្រប់មុខ ដូចគ្នាស្ទើរបេះដាក់នឹងជាតិទឹកនៅក្នុងខ្លួនមនុស្សយើង។ ជាងនេះទៅទៀត ទឹកសមុទ្ទមានផ្ទុកសារធាតុអង់ទីប៊ីយូទិក ដែលចូលចំណែកពង្រឹងប្រព័ន្ធការពារខ្លួនទៀត។ ចំណែកខ្យល់សមុទ្ទ ជាខ្យល់ប្រៃ សម្បូរជាតិរ៉ែ និងអ៊ីយ៉ុងអវិជ្ជចេញមកពីអំបិលសមុទ្ទ។ គឺអ៊ីយ៉ុងអវិជ្ជមាននេះហើយដែលមានចំណែកបន្សុទ្ធខ្យល់បរិយាសដោយទៅកម្ចាត់អ៊ីយ៉ុងវិជ្ជមាន និងជាតិពុល បង្កឡើងដោយផ្សែងពុល។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជានៅពេលបានទៅដល់ និងសម្រាកកំសាន្តនៅមាត់សមុទ្ទ ខ្លួនប្រាណយើងនឹងបានស្រូបយកខ្យល់ប្រៃខ្យល់សម្បូរទៅដោយជាតិរ៉ែ មកបំពេញកង្វះខាតរបស់ខ្លួន។ ខ្យល់បរិយាកាសមាត់សមុទ្ទ ជាខ្យល់បរិសុទ្ធ ប្រៃ និងមានជាតិពុលតិចតួចណាស់ ដោយមានបាក់តេរី ប្រមាណតែ២រយជាមធ្យមក្នុងមួយម៉ែត្រគូបខ្យល់ ទល់នឹងជាង៥ម៉ឺននៅក្នុងក្រុង។
នៅមាត់សមុទ្ទ សម្ពាធបរិយាកាសខ្ពស់ខ្លាំង ទើបយើងអាចដកដង្ហើមបានស្រួល ហើយសរីរាង្គកាយក៏ទទួលខ្យល់អុកស៊ីហ្សែនបានប្រសើរ។ ជាតិអំបិល អ៊ីយ៉ូត ដែលជាសារធាតុដ៏ចាំបាច់នៃការផលិតនិងចាត់ចែងក្រពេញអ័រមូនទីរ៉ូអ៊ីត អាចហូរចូលទៅសម្រួលសព៌ាង្គកាយបានផ្លូវដង្ហើមបានយ៉ាងស្រួល។
ចុះមុជទឹកសមុទ្ទឱ្យបានតែ១៥នាទី ក៏នឹងធ្វើឱ្យខ្លួនប្រាណពិសេសស្បែកមានកម្លាំង។ បើជាទឹកសមុទ្ទត្រជាក់ វានឹងជួយផ្តល់ជាតិសំណើមដល់ស្បែក និងធ្វើឱ្យស្បែកឡើងភ្លឺរលោង ព្រោះជាតិអំបិលរបស់ទឹកសមុទ្ទ នឹងទៅជម្រុះកោសិកាងាប់ៗតោងនៅលើស្រទាប់ស្បែកអេពីដែម...
Duration:00:08:02
សុរានិងការប្រើប្រាស់ថ្នាំពេលស្រវឹង
1/9/2024
Dry January ខែមករាគ្មានជាតិសុរា ជាកម្មវិធីដែលមានប្រារព្វធ្វើកាន់តែច្រើនឡើងៗនៅលើពិភពលោក ដើម្បីបញ្ច្រាបព័ត៌មានអំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការទទួលទានគ្រឿងស្រវឹង (ស្រា ប៊ីយ៉ែរ ...)។ បើលោកអ្នកមិនចូលរួមក្នុងកម្មវិធី Dry January មិនអាចឈប់ផឹកស្រាឱ្យបានពេញមួយខែមករាទេ សូមកុំបរិភោគស្រាឱ្យដល់ថ្នាក់ស្រវឹង ហើយរកថ្នាំលេបបំបាត់អាការៈមិនស្រួលខ្លួនឱ្យសោះ។ ហេតុអ្វី?
នៅពេលជួបជុំគ្នាម្តងៗ មិនលែងមានអ្នកផឹកជ្រុល ហើយស្រវឹងទេ។ តើលោកអ្នកធ្លាប់ស្រវឹងស្រាទេ? ជាញឹកញយ ក្រោយពីបានផឹកស្រា ស្រវឹងជោគជាំហើយ ស្អែកឡើងអ្នកស្រវឹង ច្រើនមានអាការៈស្ងួតមាត់ ប្រេះបបូរមាត់ ព្រោះតែជាតិសុរាធ្វើឱ្យសរីរាង្គកាយខ្សោះជាតិទឹកស្ទើរអស់ពីខ្លួន។ នេះជាអាការៈដែលគេសង្កេតឃើញមានច្រើន ប៉ុន្តែរោគសញ្ញានៃការស្រវឹងស្រាមានច្រើនយ៉ាងផ្សេងទៀតណាស់។
ផឹកស្រា (ប៊ីយ៉ែរ អាល់កុល វីស្គី ស្រា...) ហួសកំរិត នឹងធ្វើឱ្យយើងមានអាការៈ នឿយហត់អស់កម្លាំង ឈឺក្បាល ឈឺក្រពះ ចង់ក្អួត ចង់ចង្អោរ ព្រមទាំងមានអារម្មណ៍ស្រេកទឹក ឈឺចាប់សាច់ដុំ ឬវិលមុខផង។ សំរាន្តមិនស្កប់ បែកញើស ឡើងសម្ពាធឈាម ខ្លាចពន្លឺ និងសំឡេង ឆាប់ខឹងឆេវឆាវ ឆាប់ខ្វល់ព្រួយ សុទ្ធសឹងជាអាការៈដែលបង្កឡើយដោយជាតិសុរាចូលខ្លួនច្រើនជ្រុល។
ជាតិអាល់កុលបង្កឱ្យខ្សោះជាតិទឹក ព្រោះនៅពេលផឹកប៊ីយ៉ែរ ឬស្រា អ្នកនឹងនោមញយ និងបាត់បង់ជាតិទឹកច្រើន។ ជាងនេះទៅទៀត ជាតិអាល់កុលនឹងបង្កឱ្យមានការរោលរលាកលើសរីរាង្គខ្លះ ដែលចូលរួមចំណែកធ្វើឱ្យអ្នកផឹកជ្រុលស្រវឹងដួល សន្លប់បាត់ស្មារតី។
រោគសញ្ញាស្រវឹងស្រាប្រែប្រួលខុសប្លែកពីមនុស្សម្នាក់ទៅមនុស្សម្នាក់ និងក៏អាស្រ័យទៅលើបរិមាណនៃជាតិអាល់កុលទៀត។
តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចនៅពេលមានអាការៈមិនស្រួលខ្លួនពេលស្រវឹងស្រារួច?
ក្បួននិងវិធីណែនាំប្រឆាំងនឹងអាការៈស្រវឹងស្រាមានច្រើនណាស់។ ខ្លះថាស្អែកឡើងត្រូវបរិភោគកាហ្វេ ទទួលទានភេសជ្ជៈគ្មានជាតិអាល់កុល ខ្លះថាលេបវីតាមីនសេ ខ្លះទៀតថាត្រូវមុជទឹកជម្រះកាយា ... ប៉ុន្តែជំនឿទាំងអស់នេះគ្មានមួយណា មានប្រសិទ្ធភាពពិតប្រាកដទេ។ ល្បិចល្បងវិធីសាស្ត្រផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គម ឬក្បួនបូរាណរបស់ដូនតា មិនដែលផ្តល់លទ្ធផលជាសក្ខីកម្មជាក់លាក់ឡើយ។
មានតែ “ពេលវេលា” មួយគត់ដែលជាដំណោះស្រាយ។ ថ្លើមត្រូវការប្រើពេលវេលា ក្នុងការបំពេញតួនាទីកម្ចាត់រាល់គ្រប់ជាតិពុលដែលផលិតឡើងនៅពេលថ្លើមធ្វើសំយោគ(រំលាយ)ជាតិអាល់កុល។ ការសិក្សាខ្លះបានបង្ហាញថា ដើម្បី បំប្លែងជាតិពុលរបស់ស្រាមួយកែវ ថ្លើមត្រូវការពេលមួយម៉ោង ចុះពីរកែវ បីកែវ ? សរីរាង្គកាយក៏ត្រូវការពេលវេលាខ្លះដែរទម្រាំបំពេញជាតិទឹកឡើងវិញ ទម្រាំជាលិកាដែលខ្សោះហួតហែង បានជាឡើងវិញ។
ក្រោយពេលស្រវឹង និងទទួលទានជាតិសុរាជ្រុលហួសហេតុ គ្មានអ្វីប្រសើរជាងការបរិភោគទឹកឱ្យបានច្រើន នៅស្អែកឡើង ដើម្បីបំពេញកង្វះខាតជាតិដែលទឹកបង្កឡើយដោយជាតិអាល់កុលទេ។ ទទួលទានទឹកច្រើននឹងជួយកាត់បន្ថយអាការៈឈឺក្បាល និងអាការៈស្ងួតមាត់បាន។
សូមចងចាំថា អាល់កុលក៏អាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាជាតិស្ករធ្លាក់ចុះ Hypoglycémieផងដែរ។ នៅពេលមានបញ្ហា Hypoglycemie វានឹងងាយធ្វើឱ្យអ្នកកើតអាការៈចង់ក្អួត និងអស់កម្លាំងខ្លាំង។ ដូច្នេះអ្នកចាំបាច់ត្រូវផ្តល់អាហារូបត្ថម្ភដល់សរីរាង្គកាយ ជាពិសេសត្រូវបរិភោគអាហារល្អៗសម្រាប់សុខភាព ជាអាហារគ្មានជាតិខ្លាញ់ ឬគ្មានជាតិជូរអាស៊ីត តែជាបបរសក្តៅៗ ស៊ុត ឬនំប៉័ងទឹកឃ្មុំ ដែលផ្តល់ថាមពលភ្លាមៗ។ គួរចៀសវាង ទឹកក្រូច ភេសជ្ជៈជូរខ្លាំង ឬខ្លាញ់ខ្លាំង ដែលធ្វើឱ្យថ្លើមនិងក្រពះត្រូវប្រឹងធ្វើការខ្លាំង។
សម្រាកនិងឈប់ទទួលទានសុរាឱ្យបានច្រើនថ្ងៃ អាការៈជំងឺក្រោយការស្រវឹងស្រានឹងបានប្រសើរឡើងវិញហើយ។
ចុះតើគេអាចលេបថ្នាំដូចយ៉ាងParacétamol ពេលមិនទាន់អស់ចំណាយស្រវឹងស្រាដែរឬទេ?
ប៉ារ៉ាសេតាម៉ុលជាថ្នាំសំណព្វ ដែលមានស្រគួរស្ទើរនៅក្នុងគ្រប់ផ្ទះ។ ឱ្យតែមានអារម្មណ៍មិនស្រួលខ្លួន ឬក្តៅខ្លួនបន្តិចបន្តួច គេនឹកឃើញដល់ថ្នាំប៉ារ៉ាសេតាម៉ុលភ្លាម។ យ៉ាងណាមិញ បន្ទាប់ជួបជុំផឹកស៊ីស្រវឹងជោគជាំហើយ ស្អែកឡើងមិនសូវស្រួលខ្លួន គ្រប់គ្នាគិតភ្លាមដល់ថ្នាំប៉ារ៉ា។ ប៉ុន្តែថ្នាំប៉ារ៉ានិងអាល់កុលមិនស៊ីធាតុគ្នាទេសម្រាប់សុខភាព។
ពពួកថ្នាំប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ស្ថិតនៅក្នុងក្រុមថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ មានសកម្មភាពលើអាការៈឈឺចាប់...
Duration:00:08:50